bencede
New member
Bugüne kadar uzayda bitki yetiştirmeye dair deneyler yapılırken birinci defa et üretimi için havyan hücreleriyle deney yapıldı. Geçen hafta gerçekleştirilen deneyler, uzay seyahatlerini değiştirme potansiyeline sahip. Hayvan hücrelerinden laboratuvarda et üretme alanında çalışan Aleph Farms isimli İsrail merkezli bir şirket tarafınca yapılan deney için Milletlerarası Uzay İstasyonu’nu birinci kez tamamı özel bölüm çalışanı olan bir grup ziyaret etti.
Ancak bunun gerçekçi bir amaç olmadığı, uzayda yapay et üretiminin muteber bir besin kaynağı olamayacağını düşünenler de var.
HAYVAN HÜCRELERİNDEN YAPAY ET ÜRETMEK
Hayvan hücrelerini çoğaltarak et üretmek yeryüzünde bile güç bir iş. Aleph Farms, bunu uzayda da deneyen birinci şirket oldu. Bunun için hayvanlardan alınan hücrelere, büyümeleri için gerekli olan aminoasitler ve karbonhidratlar veriliyor. Çoğalan hücreler kas haline geliyor. Etler bira üretiminde kullanılanlara emsal tanklarda üretiliyor. Bu usulü savunanlar bunun etraf için faydalı olacağını, hayvanlardan kaynaklanan metan gazı salımının azalacağını söylüyor.
Aleph Farms’ın uzay programının başında bulunan Zvika Tamari, bilim insanlarının yerçekimsiz ortamda et üretiminin mümkün olup olmadığına dair hiç bir fikri olmadığını anlatıyor: “Önceki bilimsel çalışmalar gösteriyor ki fizik ve biyoloji yer çekimsiz ortamda epey farklı işleyebiliyor. Bu yüzden uzayda yapay et üretiminin mümkün olup olmadığını kimse bilmiyor.” Şirket bu niçinle 8 Nisan’da dört astronotu SpaceX roketinde, bir ayakkabı kutusu büyüklüğünde bir test kitiyle uzaya gönderildi. Astronotlar dün yanlarında bu test kitiyle dünyaya geri döndü. Kitteki hayvan hücrelerinin durumu, önümüzdeki günlerde yakından incelenecek.
YAPAY ET ÜRETİMİNİN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Deney başarılı olsa bile bunun ne kadar faydalı olacağı tartışmalı. Bu süratle gelişen teknolojinin yıllardır mevcut olduğu yeryüzünde süpermarketlerin yapay etlerle dolu olmamasının bir sebebi var. Bölüme aktarılan yüzlerce milyon dolara karşın (Leonardo DiCaprio, Aleph Farms’ın yatırımcıları içinde) bunu büyük ölçülerde üretmek hâlâ fazlaca güç. Bunun niçinlerinden biri de sürecin büyük bir hijyen gerektirmesi.
Berkeley Üniversitesi’nden kimya mühendisi David Humbird “Hayvan hücreleri yavaş ürer. Üretimde kullanılan kültüre bakteri yahut mantar girerse bütün süreç çöpe gider” diyor. Aleph Farms ise uzay boşluğunda sterilizasyonun daha kolay olacağını düşünüyor. Ama Mars üzere bir kolonide bunun gerçekleşmesinin yıkıcı sonuçları olabilir.
Şirket uzaya besin göndermenin çok maliyetli olduğunu vurguluyor. Bunun maliyetine dair sayılar izafi olsa da NASA’nın 2008’de deklare ettiğı datalar, Dünya’nın yörüngesine 450 gramlık bir kargo göndermenin 10 bin dolar civarında maliyeti olduğunu gösteriyor. Bunu Mars’a kadar göndermek ise epeyce daha büyük bir maliyet.
Tamari “Mars milyonlarca kilometre uzaklıkta. Bu yüzden besin üretimini orada yapabilmek büyük bir avantaj” diyor. Humbird ise bunun faydalı olmayacağı görüşünde: “Bu hücreleri şeker, aminoasitler ve su üzere besinlerle beslemeniz lazım. Sonuçta ortaya çıkacak etin kalorisi, bunun üretiminde harcanan kaloriden daha düşük olacak. En âlâ ihtimalle kullanılan kalorinin yüzde 25’i ete dönüşecek. Burada soru, uzaya gönderilecek besinin niye yüzde 75’ini bu biçimdesi bir üretim sürecinde harcayasınız ki?”
Lakin burada tabloyu etkileyen diğer faktörler de var. Bunlardan biri de astronotların akıl sıhhati. Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda beş buçuk ay geçiren ve bugün Aleph Farms’ın istişare konseyinde bulunan eski NASA astronotu Karen Nyberg, besinin astronotların psikolojisi için epey değerli olduğunu söylüyor: “Astronot besinleri beyaz poşetler ortasında, toz halinde geliyor. Sulandırıp tüketiyorsunuz. Uzaydayken sarımsak sote yahut zeytinyağı üzere tatları özlüyordum. Konutumuzu anımsatacak bu üslup tatların uzayda da olması epey kıymetli.”
Nyberg, insanların senelerca Dünya’dan uzak kalabilmesi için taze zerzevat ve meyvenin epeyce kıymetli olduğunu vurguluyor. İnsanlık Mars’a koloni kurma konusunda ciddiyse astronotları besleyici, kolay bozulmayan ve tadı hoş besinlerle nasıl besleyebileceği üzerine baş yormalı. Uzayda et üretiminin mümkün olduğunu kanıtlamak bir şey, bunun Dünya’dan besin taşımanın yerini alabilecek kadar pratik ve sağlam olduğunu ortaya koymak diğer bir şey. Aleph Farms’ın büyük maksatları olsa da evvela yapay etin yeryüzünde yayılabilmesini sağlamaları gerekecek. (BBC Türkçe)
Ancak bunun gerçekçi bir amaç olmadığı, uzayda yapay et üretiminin muteber bir besin kaynağı olamayacağını düşünenler de var.
HAYVAN HÜCRELERİNDEN YAPAY ET ÜRETMEK
Hayvan hücrelerini çoğaltarak et üretmek yeryüzünde bile güç bir iş. Aleph Farms, bunu uzayda da deneyen birinci şirket oldu. Bunun için hayvanlardan alınan hücrelere, büyümeleri için gerekli olan aminoasitler ve karbonhidratlar veriliyor. Çoğalan hücreler kas haline geliyor. Etler bira üretiminde kullanılanlara emsal tanklarda üretiliyor. Bu usulü savunanlar bunun etraf için faydalı olacağını, hayvanlardan kaynaklanan metan gazı salımının azalacağını söylüyor.
Aleph Farms’ın uzay programının başında bulunan Zvika Tamari, bilim insanlarının yerçekimsiz ortamda et üretiminin mümkün olup olmadığına dair hiç bir fikri olmadığını anlatıyor: “Önceki bilimsel çalışmalar gösteriyor ki fizik ve biyoloji yer çekimsiz ortamda epey farklı işleyebiliyor. Bu yüzden uzayda yapay et üretiminin mümkün olup olmadığını kimse bilmiyor.” Şirket bu niçinle 8 Nisan’da dört astronotu SpaceX roketinde, bir ayakkabı kutusu büyüklüğünde bir test kitiyle uzaya gönderildi. Astronotlar dün yanlarında bu test kitiyle dünyaya geri döndü. Kitteki hayvan hücrelerinin durumu, önümüzdeki günlerde yakından incelenecek.
YAPAY ET ÜRETİMİNİN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Deney başarılı olsa bile bunun ne kadar faydalı olacağı tartışmalı. Bu süratle gelişen teknolojinin yıllardır mevcut olduğu yeryüzünde süpermarketlerin yapay etlerle dolu olmamasının bir sebebi var. Bölüme aktarılan yüzlerce milyon dolara karşın (Leonardo DiCaprio, Aleph Farms’ın yatırımcıları içinde) bunu büyük ölçülerde üretmek hâlâ fazlaca güç. Bunun niçinlerinden biri de sürecin büyük bir hijyen gerektirmesi.
Berkeley Üniversitesi’nden kimya mühendisi David Humbird “Hayvan hücreleri yavaş ürer. Üretimde kullanılan kültüre bakteri yahut mantar girerse bütün süreç çöpe gider” diyor. Aleph Farms ise uzay boşluğunda sterilizasyonun daha kolay olacağını düşünüyor. Ama Mars üzere bir kolonide bunun gerçekleşmesinin yıkıcı sonuçları olabilir.
Şirket uzaya besin göndermenin çok maliyetli olduğunu vurguluyor. Bunun maliyetine dair sayılar izafi olsa da NASA’nın 2008’de deklare ettiğı datalar, Dünya’nın yörüngesine 450 gramlık bir kargo göndermenin 10 bin dolar civarında maliyeti olduğunu gösteriyor. Bunu Mars’a kadar göndermek ise epeyce daha büyük bir maliyet.
Tamari “Mars milyonlarca kilometre uzaklıkta. Bu yüzden besin üretimini orada yapabilmek büyük bir avantaj” diyor. Humbird ise bunun faydalı olmayacağı görüşünde: “Bu hücreleri şeker, aminoasitler ve su üzere besinlerle beslemeniz lazım. Sonuçta ortaya çıkacak etin kalorisi, bunun üretiminde harcanan kaloriden daha düşük olacak. En âlâ ihtimalle kullanılan kalorinin yüzde 25’i ete dönüşecek. Burada soru, uzaya gönderilecek besinin niye yüzde 75’ini bu biçimdesi bir üretim sürecinde harcayasınız ki?”
Lakin burada tabloyu etkileyen diğer faktörler de var. Bunlardan biri de astronotların akıl sıhhati. Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda beş buçuk ay geçiren ve bugün Aleph Farms’ın istişare konseyinde bulunan eski NASA astronotu Karen Nyberg, besinin astronotların psikolojisi için epey değerli olduğunu söylüyor: “Astronot besinleri beyaz poşetler ortasında, toz halinde geliyor. Sulandırıp tüketiyorsunuz. Uzaydayken sarımsak sote yahut zeytinyağı üzere tatları özlüyordum. Konutumuzu anımsatacak bu üslup tatların uzayda da olması epey kıymetli.”
Nyberg, insanların senelerca Dünya’dan uzak kalabilmesi için taze zerzevat ve meyvenin epeyce kıymetli olduğunu vurguluyor. İnsanlık Mars’a koloni kurma konusunda ciddiyse astronotları besleyici, kolay bozulmayan ve tadı hoş besinlerle nasıl besleyebileceği üzerine baş yormalı. Uzayda et üretiminin mümkün olduğunu kanıtlamak bir şey, bunun Dünya’dan besin taşımanın yerini alabilecek kadar pratik ve sağlam olduğunu ortaya koymak diğer bir şey. Aleph Farms’ın büyük maksatları olsa da evvela yapay etin yeryüzünde yayılabilmesini sağlamaları gerekecek. (BBC Türkçe)