Rusya basınında geçen hafta: ‘Polonya’nın gözü Batı Ukrayna’da’

bencede

New member
Hazal Yalın

Rusya’dan basın özetinde bu hafta, Polonya’nın Batı Ukrayna’yla olan sonların silinmesi istikametinde açıklamaları, Batı yaptırımlarının Rusya toplumuna tesiri, Hindistan’a Rusya yaptırımlarına katılması için Batı baskısı, Putin’in 3 Mayıs tarihindeki kararnamesi ve Ermenistan’da son iki ayın gelişmeleri yer aldı.



Rusya basınından derlemeler şöyle:

‘POLONYA BATI UKRAYNA’YLA SONLARI SİLMEK İSTİYOR’


“Polonya önderi Andrzej Duda, yakında Ukrayna ile Polonya içinde bir hudut kalmayacağını ve iki ülke halklarının ‘bu toprakta bir arada yaşayacaklarını’ söylemiş oldu. Lukaşenko buna çabucak yanıt verdi: ‘Eğer bunlar bu biçimde davranmaya devam ederlerse, Belarus, Rusya ve Ukrayna’nın bir arada size karşı savaşacaklardır, zira Polonya’da kimi siyasetçiler ve devlet erkeklerinı kılıçlarını bileyliyor ve Batı Ukrayna’yı Polonya bünyesinde görüyorlar.’ Birleşik Rusya’dan Duma BDT İşleri Komitesi üyesi Konstantin Zatulin şu biçimde diyor: ‘Olup bitenlere nazaran bu, ateş olmayan yerden duman tütmez durumu; çünkü Polonya tarafı, Polonya’nın Batı Ukrayna’yı paylaşma planlarını gürültüyle inkâr etmeye girişti. Duda’nın açıklaması da bu inkârın bir biçimi. Bu, şunu söyleme teşebbüsü: Hayır, biz durumdan faydalanarak bir şeyleri ele geçirmek teşebbüsünde değiliz, yalnızca hudutları siliyoruz. Hudutları silme planları aslında toprak ele geçirme planlarından pek az farklılık taşıyor. Bana o denli geliyor ki Ukrayna’nın gelecekteki yapılanması konusunda özel operasyon tamamlanıncaya kadar çabucak hemen tam bir açıklık yok. Batı Ukrayna’nın da denazifikasyondan ve demilitarizasyondan geçirilmesi gerektiği görüşleri var; lakin bana kalırsa bu bölgede askeri planlarımız yok; bunun sebebi de bunun epeyce değerliye patlayacak olması.” (K. Zatulin / Nakanune, 6 Mayıs)

‘HALK KÜLTÜREL TEHDİTLERDEN ENDİŞELİ’


“Batı’nın Rusya’ya siyasi ve iktisadi baskısı karşıt tesirde bulundu; toplum bölünmek yerine konsolide oldu. Kremlin’in ‘düşünce fabrikası’ sayılan Toplumsal Araştırmalar Uzman Enstitüsü’nün yuvarlak masasının iştirakçileri, bu birleşmenin temelinin ulusal ve kültürel kıymetler olduğunu söylemiş olduler. Siyaset bilimcilere göre ‘Donbass konsensüsü’ ülkedeki siyasi sistemin sağlamlığını gösterdi. Aleksandr Rubakov’a bakılırsa, ‘Kolektif Batı siyasi baskıya girişir ve daha evvel görülmemiş ekonomik yaptırımları getirirken ulusal özellikleri hesaba katmadı’. VTsİOM siyasi tahliller merkezi yöneticisi Mihail Mamonov’a nazaran buna duygusal bir yükseliş eşlik etti: ‘Baskın hisler gurur, ülkeye sevgi ve inanç.’ Mamonov, toplumun kenetlenmesindeki başka bir etkenin de ‘Batı’nın Rusya’ya yönelik dostça olmayan siyaseti’ olduğunu söylemiş oldu. Lakin Rusya halkı iktisadi tehditleri daha zayıf görüyor; en büyük kaygıyı kültürel (yüzde 42) ve askeri (yüzde 40) tehditler oluşturuyor. VTsİOM’un araştırmasına nazaran Rusya halkının iktidar etrafında kenetlenme eğilimi devasa yükseklikte (yüzde 81): ‘İnsanlar, onun fikirleri ve kararlarıyla büsbütün mutabık olmasalar bile liderin etrafında birleşmenin zorunlu olduğunu düşünüyorlar. Bu kenetlenmenin sonucu, ülkenin gelişmesi gayesi, yeni muvaffakiyetler olmalı. Rusya vatandaşları atılım bekliyorlar.’ Yuvarlak masa iştirakçilerinin kelamlarına göre Rusya vatandaşlarının yüzde 70’i, ülkeyi birleştiren ve daha kuvvetli kılan şeyin oldukca-ulusluluk olduğu kanısında. Halkın yaptırımlara ve özel operasyona yaklaşımı ulusal cumhuriyetlerde de tıpkı. Rusya Siyaset Bilimcileri Derneği Lideri İgor Kuznetsov’a nazaran: ‘Bizim için devlet bir kimliklendirme vasıtası. Devletin yitimi, bireyin kaybı, tarihi devamlılıkta kopuş demek.’ Toplumsal Marketing Enstitüsü’nden Viktor Poturemskiy’e nazaran, yaklaşımlar yaş kümelerine göre büyük farklılık göstermiyor. Moskova Devlet Üniversitesi’nden Antonina Selezneva’ya nazaran, gençliğin gözünde bugün yaşananlar, ‘ülkenin gelişmesinde rol almak ve ülkesiyle gurur duymak’ için bir imkan.” (Y. Lazareva / Avrora, 6 Mayıs)

‘HİNDİSTAN’A BASKILAR SONUÇ VERMİYOR’


“NATO ülkeleri, dünya ekonomisindeki iki büyük oyuncunun, Çin ve İran’ın da Rusya’ya karşı yaptırımlarda kendilerine katılması için her şeyi yapıyorlar. NATO mart sonundan beri Hindistan’ı kendi tarafına çekmek için efor sarf ediyor. Yeni Delhi’ye evvel Liz Truss gönderildi ve başarısız oldu; Hintliler, Ukrayna olaylarında Batı’nın görüş açısını kabul etmeyi reddettiler. daha sonra İngilizler orta verdi, ABD Savunma ve Dışişleri Bakanları Yeni Delhi’ye gitti. Her ikisi de 12 Nisan’da Hintli meslektaşlarıyla savunma ve uzay alanında işbirliğini güçlendirme tarafında anlaştılar. Amerikalıların ziyareti, Lavrov’un ziyaretini takip etmişti. Rusya Dışişleri Bakanı, Hintli meslektaşıyla alternatif bir SWIFT ödeme sistemi kurulması, ticaretin ruble ve rupi olarak yapılması, Rusya petrolünün yüzde 20 ucuza satılması üzerine görüşmeler yapmıştı. Yani ABD’li bakanların işi zordu. Onlar gelmedilk evvel Biden da, Modi’ye Rusya’dan petrol almamaları davetinde bulunmuştu. Fakat ABD’nin yaptırım baskısı sonuç vermedi. Onlardan daha sonra İngiltere Başbakanı Johnson Yeni Delhi’ye uçtu. Johnson yanında, aslında bu yıl güzün imzalanması beklenen ticaret mutabakatından diğer savunma ve güvenlik alanında ‘yeni ve geniş’ iştirak ve ortak avcı uçağı geliştirme teklifiyle gelmişti. Modi’nin gönlünü almak için Hindistan’ın ‘dünyadaki en büyük demokrasi’ olduğunu da söylemiş oldu. Ancak Hindistan tarafı yaptırımlar konusunda yine boyun eğmedi. Hatta Johnson’a Hindistan’daki seyahatinde kullanımı için Sovyet Mi-17 helikopter tashih edildi; Johnson buna alındı ve Amerikan helikopteri istedi. Kıta Avrupa’sı siyasetçileri daha akıllı davranmaya karar verdiler ve kendileri Hindistan’a gitmeyip Modi’yi Berlin ve Paris’te ağırladılar. Scholz ve Macron nezakette pintilik yapmadılar. Scholz, Modi’yi merasim kıtasıyla karşıladı ve Ukrayna yanlısı gazetecilerin can sıkıcı sorularından kurtardı. Macron, Modi’yi Élysées sarayında kucakladı. Almanya, yenilenebilir güç ve iklim muhafazası konusunda ortak projelen için 10 milyar avro teklif etti. Lakin bunlar da Hindistan’dan taviz kopartamadı. Hindistan’ın bu tavrı, onun da Çin üzere Rusya ile Batı içindeki çatışmada kendisi için bir talih gördüğüyle açıklanabilir. Hindistan, çatışan taraflardan azami avantaj sağlayacak: AB ve ABD’den yenilenebilir güç teşebbüsleri ve silah, Rusya’dan muazzam bir indirimle petrol.” (K. Gasanov / Vestnik Kavkaza, 5 Mayıs)

‘BİR ADIM BİLE GERİ ÇEKİLMEK YOK’


“Putin’in ‘kimi yabancı devletlerin ve milletlerarası örgütlerin dostça olmayan hareketleriyle bağlantılı olarak yanıtı özel iktisadi önlemlerin alınması hakkında’ 3 Mayıs 2022 tarihindeki 252 sayılı kararnamesinin birinci satırlarından itibaren, bir yerlerde fazlaca emsal bir şeyler okuduğum hissine kapıldım. Fakat ancak metnin sonuna hakikat nerede karşılaştığımı hatırladım. şüphesiz, 28 Temmuz 1942 tarihindeki ve 227 sayılı, ‘Bir adım bile geri çekilmek yok!’ ismiyle tanınan, ‘Kızıl Ordu’daki sistem ve disiplinin güçlendirilmesi ve askeri mevzilerden keyfi çekilmelerin yasaklanması üzerine tedbirler’ isimli ünlü buyruktu bu. O olmaksızın ne Stalingrad Muharebesi’nin, ne Büyük Anavatan Savaşı’nın kazanılabileceği, ne de 1945’teki Zafer’in olabileceği buyruk. Yanlışsız, şu anda büsbütün diğer nitelikte bir savaşımız var; bu savaş sürerken Rusya, kolektif Batı’dan gelen ‘hibrit saldırganlığı’ geri püskürtüyor, bu yüzden de kararnamede kelam konusu olan askeri değil evvela mali-iktisadi disiplin; ancak temel manası birebir: Artık ‘Bir adım bile geri çekilmek yok!’; düşmanlarımıza yerli kaynaklarımızın bir damlası, bir kırıntısı bile verilmeyecek. Ve bu yalnızca iktisadın seferber edilmesine yönelik bir adım değil; bu fiilen dış ticarette devlet monopolünün tesis edilmesi. olağan olarak itiraz edilebilir: Kararnameyle getirilen yasakları ihlal edenlere getirilecek cezalar nerede pekala? İktisadi “SMERŞ” (“Casuslara Ölüm”; İkinci Dünya Savaşı sırasında özel istihbarat örgütü) nerede, iktisadi ceza taburları nerede, Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası üzere sorumlu atanan kurumlarla bu yeni ‘Bir adım bile geri çekilmek yok!’ nasıl gerçekleştirilebilir? Çünkü onların yöneticileri, E. Nabiullina ve A. Siluanov her vakit liberal sistem yanlısı batıcılar olarak bilinirdi, IMF, DTÖ ve başka memleketler arası kuruluşların taleplerini yerine getirirlerdi; Rusya’nın dış borçlarından, döviz ve altın rezervlerinin neredeyse yarısının yurtharicinde dondurulmasından onlar da sorumlu değil mi? Bu sorular bütünüyle tutarlıdır ve bunlara tam bir karşılığı fakat vakit verebilir. Ancak en kıymetli nokta, Rusya ile ticari ve mali süreçlerine sınırlama getirilen ülkeler ve milletlerarası kuruluşların reaksiyonu. Artık bir seçimle karşı karşıyalar: Yan cepheleşmeyi mümkün en yüksek basamağa vardıracaklar ya da en nihayet frene basacaklar.” (A. Maslov / Zavtra, 4 Mayıs)

‘ERMENİSTAN’DA İKİ AY’


“Ermenistan’da mayıs sonundan beri Başbakan Paşinyan ve hükümetin istifasını isteyen şovlar neredeyse sürat kesmeden devam ediyor. Dağlık Karabağ Parlamentosu 18 Şubat’ta, ‘Azerbaycan tarafınca 1991-1994, 2016 ve 2020’de işgal edilen toprakların tüzel statüsünün belirlenmesi amacıyla’ ‘işgal altındaki topraklar hakkında’ kanunu oybirliğiyle kabul etti. Paşinyan’ın iktidar partisi, Ermenistan’da Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan denetimindeki topraklarıyla ilgili bu çeşit kanunlar yahut beyanatların kabul edilmeyeceğini deklare etti. Azerbaycan mart başında Ermenistan’a, iki ülke içindeki ilgilerin tesis edilmesi için 5 temel ilkeyi içeren bir belgeyi sundu. Buradaki en kritik iki unsurdan birincisi, Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan’ın modülü olduğunu kabul etmek manasına gelecek olan, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü prensibi; oburu de Ermenistan’ın gelecekte de toprak talebinde bulunmayacağı prensibiydi. 21 Mart’ta Ermenistan dışişleri, bu dokümanın kabul edilemez olduğunu deklare etti. 24-25 Mart gecesi Azerbaycan kuvvetleri Dağlık Karabağ’daki Ermenistan mevzilerine saldırdı, üç kişi öldü. Sonraki gün iktidar partisinden, parlamento milletlerarası ilgiler komitesi lideri E. Agacanyan, Rusya barış gücünün Azerbaycan provokasyonlarını durduramadığını deklare etti ve sert biçimde eleştirdi. Birebir gün Dağlık Karabağ Güvenlik Kurulu de Putin’e resmi bir mektup göndererek Rusya’dan Azerbaycan saldırganlığını durdurmasını ve Azerbaycan kuvvetlerinin mevzilerine dönmesini sağlamasını istedi. 26 Mart’ta Rusya Savunma Bakanlığı, ateşkes rejiminin Azerbaycan tarafınca bozulduğunu, keza Azerbaycan’ın İHA’lar kullandığını teyit etti. Azerbaycan sonraki gün, olayın Ermenistan tarafının provokasyonu kararı gerçekleştiğini ve İHA’ların da acil önlem olarak kullanıldığını ileri sürdü. Azerbaycan dışişleri açıklamasında Rusya barış gücünü de eleştirdi ve 9 Kasım 2020 tarihindeki Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan üçlü mutabakatının ihlali savında bulundu, ayrıyeten Dağlık Karabağ isminin kullanılmasının Rusya ile Azerbaycan içindeki 22 Şubat 2022 tarihindeki ittifak bağları deklarasyonuyla çeliştiğini bildirdi. 27 Mart’ta Rusya Savunma Bakanlığı, görüşmelerin akabinde Azerbaycan kuvvetlerinin mevzilerine çekildiğini deklare etti, ancak Azerbaycan bunu derhal yalanladı. Paşinyan bunun üzerine 28 ve 31 Mart’ta Rusya barış gücünün nazaranvini yapmasını istedi. 2 Nisan’da Azerbaycan dışişleri, Erivan’dan barış mutabakatıyla ilgili olumlu bir bildiri aldıklarını söylemiş oldu. Paşinyan ve Aliyev 6 Nisan’da Brüksel’de görüştüler. Ermenistan muhalefeti Brüksel görüşmelerinde Dağlık Karabağ’dan ve AGİT’in Minsk misyonundan kelam edilmediğini, görüşmelerin fiilen Rusya’ya Kafkasların dışına itmeyi amaçladığını deklare etti. Paşinyan 13 Nisan’da ateşe akaryakıtla gitti; arabuluculuğun Rusya, ABD ve Fransa’nın da bulunduğu Minsk kümesinden alınıp AB’ye verilmesinden memnuniyet duyacağını deklare etti. Paşinyan tıpkı açıklamada (Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan’ın kesimi olarak tanınmasına yol açabilecek biçimde) bölgenin statüsünü daraltmayı kabul ettiğini de söylemiş oldu ve ‘Dağlık Karabağ sakinlerinin güvenliğinin bu cumhuriyetin statüsündilk evvel geldiğini’ belirtti. Sonraki gün Dağlık Karabağ parlamentosu buna karşı çıkarak cumhuriyetin statüsünün üç referandum ve anayasa ile belirlendiğini bildirdi. Paşinyan’ın Moskova görüşmeleri arifesinde AGİT kümesinden ABD ve Fransa temsilcileri Erivan’a koştular. Paşinyan 19 Nisan’da Putin’in davetlisi olarak Moskova’ya geldi ve Kremlin açıklamasına nazaran iktisadi bağlantıların ve ulaşımın açılmasına yönelik üçlü çalışma kümesinin aktive edilmesinde mutabık kalındı. 22 Nisan’da Ermenistan Güvenlik Kurulu sekreteri, Dağlık Karabağ’da Rusya barış gücünden öbür ek sistemler gerektiğini, bunun en yeterli adayının da AB olduğunu deklare etti. 28 Nisan’da Zaharova, Azerbaycan’ın 5 prensibinin barış mutabakatı için âlâ bir temel olabileceğini, ancak Dağlık Karabağ’ın statüsünün taraflar içinde ilkesel bir ihtilaf olmaya devam ettiğini söylemiş oldu. Bu ortada Paşinyan’ın Dağlık Karabağ’ın statüsünü düşürme önerisi Ermenistan’da geniş yansılar doğurdu. 23 Nisan’da ‘soykırım yürüyüşü’ sırasında Ermenistan’ın ikinci ve üçüncü devlet liderleri Robert Koçaryan, Serj Sargsyan ve Karabağ eski savunma kumandanı Levon Mnatsakanyan birlikte yürüdüler. 25 Nisan’da muhalefet dört kentte 1 Mayıs’ta Erivan’da buluşacak biçimde yürüyüşler başlattı. 1 Mayıs’ta Erivan’da büyük bir miting yapıldı; 2 Mayıs’tan beri de hem başşehir tıpkı vakitte başka kentlerde sivil itaatsizlik hareketlerini de kapsayan şovlar sürüyor. Bunların nasıl biteceğini vakit gösterecek.” (Redaksiyon / Sut vremeni, 7 Mayıs)