bencede
New member
Hazal Yalın
Bu hafta da geçen hafta olduğu üzere iki yazıyla yetineceğiz.
Bunların birincisi, Aleksey Maslov’un Sut vremeni ile yaptığı fazlaca uzun bir söyleşinin nazarance bir kısmı. Maslov, Rusya’daki en değerli Çin uzmanlarından biridir. hem de Moskova Devlet Üniversitesi Asya ve Avrupa Ülkeleri Enstitüsü Müdürü. Maslov yakın vakte kadar medyanın ilgisini daha az çekiyordu, lakin Pelosi’nin Tayvan ziyareti Çin’e ilgiyi artırınca bu alanın en kıymetli ismi Maslov daha fazlaca işitilmeye başlandı. Maslov’un öngörülerini diğerlerine nazaran daha kıymetli ve kıymetli kılan şey, yalnızca jeopolitik penceresinden bakmayıp Çin’in iktisadi yapısına büyük değer veriyor oluşu. Üç şeye dikkat çekiyor. Birincisi, Çin anakiçinde yaşayanlarla diaspora Çinlilerinin (Tayvan dahil) mantalitesindeki derin farklılık. İkincisi, Tayvan’ın Çin bünyesine katılmaktan aslında iktisadi menfaati olduğu vurgusu. Üçüncüsü, ABD’nin (Maslov bu biçimde anmasa bile) sömürge siyasetinin enformasyon ve finans akışına yaslandığı, lakin bunların Çin tarafınca sarsıldığı tespiti. Bu kapsamda Rusya’nın rolünü yalnızca bir askeri ortak olmaya indirgiyor.
Bu haftanın ikinci yazısı, Rusya Merkez Bankası’nın cuma günü deklare ettiğı geleceğe yönelik senaryolar raporu. Rusya’da sistem-içi liberalizmin iki sarsılmaz kalesinden biri olan Merkez Bankası (diğeri Maliye Bakanlığı), doğal ki, kapitalizm haricinde bir yol öngörmüyor. Lakin bu raporda benim dikkatimi çeken şey bu değil. Şu: Banka, gelecek senaryolarını serimlerken bunlara karşı ne önlemler alacağını belirtmiyor. Bir durum tahlili yapmakla yetiniyor ve bu durumu (her iki biçimde de) kaçınılmaz kabul ederek kendisi pozisyonunu kurucu değil regülatör olarak tanımlıyor.
Bu gelecek senaryoları son vakit içinderda farklı kuruluşlar tarafınca da hazırlanıyor. Geçen haftanın en farklı örneklerinden biri, TsMAKP’ın üçlü senaryosuydu. Bu üçlü senaryonun ikisi, Merkez Bankası senaryolarıyla aşağı üst örtüşüyor; lakin TsMAKP bir de “otarki” senaryosu geliştirmişti; bu, devlet denetiminin güçlendirilmesine (en genelde de ismi anılmayan sosyalist tedbirlere) dayanıyordu, bu senaryonun gerçekleşmesi halinde krizden en az hasarlı çıkılacağı öngörülüyordu fakat “otarkinin” gerçekleşme ihtimali de başkalarına göre epeyce daha azdı: yalnızca yüzde 13. TsMAKP’ın varsayımlarında dikkat cazip bir öbür nokta da batının yaptırım siyasetinin en az 13-15 yıl daha devam edeceği iddiasıydı.
‘Kilit halka Rusya değil’
Çin, askeri planda bir “başarı” istemiyor. Çin, Tayvan’ın kendi yanlışlarının ayırdına şu biçimde ya da bu biçimde varmasını istiyor.
Çin Tayvan’a saldırmak isteseydi bunu oldukçatan yapardı. … Çin, Tayvan’ı savaş vasıtasıyla barışa zorlamak istiyor. Tayvan etrafındaki, Tayvan’ın üstündeki atışlar bunun için yapıldı: Tayvanlılar başlarının üzerinden füzeler geçtiğini, ömrün bir cehenneme dönmekte olduğunu anlasınlar diye.
Şuna da dikkat edin: şu anda Çin’in temel karşı-tedbirleri ABD’yi değil Tayvan’ı hedefliyor. …
Çin, Tayvan’a teklif ettiği şeyi fazlacatan formüle etti: “Tek ülke iki sistem”. Bu formül Hong Kong’da çökene kadar düzgün işledi. … Niyet hakikaten fazla makul: belirli bir süre boyunca (Makao ve Hong Kong’da 50 yıl) geçiş sürecini devam ettirmek.
Bu, Hong Kong’un durumunda, bölgenin idari, mali, isimli sistemini muhafazası demek. Yani orada lokal mahkemeler işliyor ve bir cins ahenk periyodu yaşanıyor. Teorik olarak bölgeler öylesine yakınlaşıyorlar ki hiç bir sorun ortaya çıkmıyor.
Ama gerçeklik, Hong Kong deneyiminin Tayvan’a uygulanamayacağını gösterdi. Tayvan’da, bugünkü ÇHC ortasında erimeyi istemeyen çok sayıda Tayvanlı var. Bu da iktisatla alakalı değil. Bu, insanların diğer bir enformasyon ortamında yaşıyor olmalarıyla ilgili. Bilindiği üzere Çin’de bir hayli enformasyon kaynağı, arama kaynağı bloke edilmiş durumda; Hong Kong’da ise Tayvan’da olduğu üzere beşerler öteki bilgi kaynaklarından da yararlanıyorlar. Sonuçta öbür bir mantalite ortaya çıkıyor. …
İktisat siyasetini alırsak, Tayvan’ın ÇHC bünyesine katılması berbat olmaz, zira bir hayli Tayvan şirketi, örneğin Asus, Acer, ya ÇHC’de çalışıyorlar, ya da mamüllerini ÇHC üzerinden ihraç ediyorlar. ÇHC natürel bankacılık sistemiyle, sistemdeki açıklarıyla dünyaya açılmak için büyük bir imkan sağlıyor. Bu yüzden birfazlaca Tayvan şirketi, bunların Çin’deki sayıları on binleri buluyor, fazlacatan ahenk sağlamış durumda. Bunlar ortak şirketler ve Tayvanlılar da Çin’le bir arada çalışmaya çağrılıyor. …
Pelosi’nin ziyaretinin ne olduğunu anlamak gerek. Tayvan’ın, Çin’in ve ABD-Çin bağlarının bütün tarihi “Pelosi’dilk önce” ve “Pelosi’den daha sonra” diye ayrılacak. Pelosi’nin orada ne dediğinin ve ne yaptığının bir ehemmiyeti yok.
Bu lakin, bütün bunların büyük bir Amerikan konsepti ortasında şekillendiğini anlayarak kavranabilir. Fikir hayli rafine. ABD yaklaşık 2015-2016’dan beri yerküredeki büyük bölgeler üzerinde denetimi kaybetmekte olduğunu anlamaya başlıyor. Bu her şeydilk evvel enformasyon, besin, mali akış üzerinde denetim. ABD’nin toprağa muhtaçlığı yok, bu manada toprak istila eden bir ülke değil. ABD, enformasyon ve finans akışını denetim eden bir ülke.
Çin ise tam bu vakitte kendi yeni gelişme modelini hayata geçirmeye başlıyor; bu model evvela, Çin’in dünya fabrikası olmaktan dünyada mana üreten bir ülke olmaya geçmesiyle alakalı. Çin 2013’ten beri insanlığın ortak mukadderatı kavramını, “tek nesil tek yol” iktisadi programını ileri sürüyor ve bunu da yüksek teknoloji eserleri üretimiyle tamamlıyor. Ebediyen ABD’nin denetim ettiği bir alana akın ediyor. ÇHC hayli sayıda üstün bilgisayar üretiyor ve ABD’yi geride bırakıyor. Silahlara muhteşem teknoloji uyguluyor. Yani Çin, kendisiyle teşebbüsler yoluyla değil direkt teknoloji yoluyla alakalı makroekonomik bir bölge yaratmaya başlıyor. Ayrıyeten etkin bir biçimde Orta Asya’ya, Güneydoğu Asya’ya, ASEAN ülkelerine nüfuz ediyor. Kendisinin pek de büyük dostları olmayan ülkelerle, örneğin Hindistan’la bir arada çalışmaya başlıyor. Yeri gelmişken, Rusya burada kilit bir halka değil. Rusya daha çok büyük bir askeri ortak. … (A. Maslov, Y. Vısokov / Sut vremeni, 11 Ağustos)
‘Rusya Merkez Bankası’nın gelecek senaryoları’
Rusya Merkez Bankası, 12 Ağustos’ta deklare ettiğı “2024 yılı ve 2024-2025 devri tek devlet para-kredi siyasetinin temel istikametleri” isimli raporunda Rusya iktisadının dış kurallara bağlı olarak gelişmesinde iki alternatif senaryo ileri sürdü:
“Hızlandırılmış uyum” ve “küresel kriz” senaryoları. “Hızlandırılmış uyum”, dünya iktisadının mevcut eğilimler ortasında gelişmeye devam edeceği ve büyük merkez bankalarının faiz yükseltmelerine karşın büyük ölçekli bir resesyondan kaçınılabileceği görüşüne dayanıyor. [Buna nazaran] Jeopolitik art plan da 2022 ortaları itibariyle değişmeden kalacak; Merkez Bankası orta vadede Rusya’nın ihracat, ithalat, yatırım ve teknolojik işbirliğine getirilen dış sınırlamaların da temel itibariyle korunacağı görüşünde.
Bu kaidelerde Rusya GSYH’sı 2022’de yüzde 4-6 düşecek … fakat 2023’te yükselme eğrisine geçecek (MB diyapozu yüzde eksi 2 ile artı 1 içinde öngörüyor), 2024’te de yüzde 2,5-3,5 büyüyecek.
MB açıklamasına göre bu senaryoda Rusya iktisadı en önemli dürtüyü iç talebin süratle bir daha tesis edilmesinden ve keza yeni ekonomik alakaların ortaya çıkmasından ve paralel ithalat düzeneğinin genişletilmesinden alıyor. Paralel ithalat yoluyla pazarların hem yeni birebir vakitte alışılmış emtia ile dolması kararı şok da baz senaryoda olduğundan daha süratli telafi edilecek. Ayrıyeten, ahenk kestirimine tesir eden faktörler içinde ihracat nakliye ve lojistiğinde durumun az bir uygunlaşması de var. …
Bunun kararında mal ve hizmet istikrarında cari fazla 2023 baz senaryosuna göre biraz daha artış gösterecek (161 milyar dolar yerine 175 milyar dolar).
MB’nın “küresel kriz” senaryosu ise dünya iktisadında parçalanmanın … hayli daha hissedilir olması durumuna dayanıyor. Pazarlar bölgesel bloklarda daha da ağırlaşacak, ülkeler bakılırsace avantajlarını kullanmaya daha az, üretimlerinde lokalizasyon artışına ise daha büyük ölçekte yönelecekler.
Bu kaidelerde iki temel risk ortaya çıkar. Birincisi, dünya iktisadının durumunun berbatlaşması. MB ihtarına göre: “Gelişmiş ekonomilere sahip ülkelerde stagflasyon eğilimleri güçlenebilir. Faiz artımları enflasyonu istikrarlı bir biçimde yavaşlatmak için kâfi olmayabilir, enflasyon beklentileri bugünkünden daha fazla olabilir, maksattan sapabilir…”
İkinci risk, Rusya’ya yönelik jeopolitik tansiyonun Rusya’nın ihracatına ek sınırlamalar da getirilerek artması. Dokümanda şöyleki deniyor: “Dünya pazarında petrol ve petrol eserleri arzının kısılması kısa vadede Brent petrol meblağlarında kuvvetli bir artışa yol açar. Şirketlerin masrafları büyümeye başlar ve enflasyon daha da hızlanır.” Bu, bütün dünyada siyaset faizlerinde ani bir yükselişi tetikler, bu da, borç yükündeki büyük genişleme ve talep düşüşü devam ederken teşebbüsçüler tarafınca bir bütün olarak piyasada gelirleri istikrarsız ve riskli varlıklara sahip borçluların mali durumunun abartılı değerlendirmesine niye olur.
“Sonuçta dünya iktisadında boyutu itibariyle 2007-2008 kriziyle karşılaştırılabilir bir iktisadi ve mali kriz başlayabilir.” Dünya iktisadı ani bir yavaşlamaya girer, bu da genel fiyat artışı temposuna dezenflasyonist tesirde bulunur. Lakin tedrici yavaşlamaya karşın dış enflasyon, öngörülebilir periyodun sonuna kadar gaye düzeye geri dönmez. Petrol meblağları kimi büyük ekonomilerdeki resesyon sarmalı işinde düşük dış talebin baskısından diğer Rusya petrolüne indirimin genişlemesine yol açacak jeopolitik art planın da baskısı altında kalır.
Kriz senaryosunda Rusya’nın Ural marka petrolünün meblağları öngörülebilir bir gelecekte baz senaryodakinden büyük ölçüde düşük olur: varil meblağları 2022’de 80 dolardan 2023-2024’te 35 dolara düşer, 2025’te de lakin 40 dolara yükselebilir. 2023-2024’te cari fazla baz senaryosunun fakat yüzde 35-40’ını bulur (baz senaryoda 161 ve 87 milyar dolar öngörüldüğü biçimde 64 ve 28 milyar dolara düşer).
MB, dünya krizinin jeopolitik sahnede kötüleşmeye eşlik edecek usulde gerçekleşmesinin Rusya iktisadının yeni kaidelere ahenk ve yapısal bir daha yapılanmaya geçişini büyük ölçüde güçleştireceği ihtarını da yapıyor. İktisadın çıktısı 2023’te, 2022’de olduğundan da hayli azalır (2022’de yüzde 5,5’a karşılık sonraki yıl yüzde 8,5). Düşüş 2024’te devam eder (eksi yüzde 2-3), yükseliş lakin 2025’te başlar ki bu da yüzde 1’den çok olmaz. … (Y. Vinogradova / RBK, 12 Ağustos)
Bu hafta da geçen hafta olduğu üzere iki yazıyla yetineceğiz.
Bunların birincisi, Aleksey Maslov’un Sut vremeni ile yaptığı fazlaca uzun bir söyleşinin nazarance bir kısmı. Maslov, Rusya’daki en değerli Çin uzmanlarından biridir. hem de Moskova Devlet Üniversitesi Asya ve Avrupa Ülkeleri Enstitüsü Müdürü. Maslov yakın vakte kadar medyanın ilgisini daha az çekiyordu, lakin Pelosi’nin Tayvan ziyareti Çin’e ilgiyi artırınca bu alanın en kıymetli ismi Maslov daha fazlaca işitilmeye başlandı. Maslov’un öngörülerini diğerlerine nazaran daha kıymetli ve kıymetli kılan şey, yalnızca jeopolitik penceresinden bakmayıp Çin’in iktisadi yapısına büyük değer veriyor oluşu. Üç şeye dikkat çekiyor. Birincisi, Çin anakiçinde yaşayanlarla diaspora Çinlilerinin (Tayvan dahil) mantalitesindeki derin farklılık. İkincisi, Tayvan’ın Çin bünyesine katılmaktan aslında iktisadi menfaati olduğu vurgusu. Üçüncüsü, ABD’nin (Maslov bu biçimde anmasa bile) sömürge siyasetinin enformasyon ve finans akışına yaslandığı, lakin bunların Çin tarafınca sarsıldığı tespiti. Bu kapsamda Rusya’nın rolünü yalnızca bir askeri ortak olmaya indirgiyor.
Bu haftanın ikinci yazısı, Rusya Merkez Bankası’nın cuma günü deklare ettiğı geleceğe yönelik senaryolar raporu. Rusya’da sistem-içi liberalizmin iki sarsılmaz kalesinden biri olan Merkez Bankası (diğeri Maliye Bakanlığı), doğal ki, kapitalizm haricinde bir yol öngörmüyor. Lakin bu raporda benim dikkatimi çeken şey bu değil. Şu: Banka, gelecek senaryolarını serimlerken bunlara karşı ne önlemler alacağını belirtmiyor. Bir durum tahlili yapmakla yetiniyor ve bu durumu (her iki biçimde de) kaçınılmaz kabul ederek kendisi pozisyonunu kurucu değil regülatör olarak tanımlıyor.
Bu gelecek senaryoları son vakit içinderda farklı kuruluşlar tarafınca da hazırlanıyor. Geçen haftanın en farklı örneklerinden biri, TsMAKP’ın üçlü senaryosuydu. Bu üçlü senaryonun ikisi, Merkez Bankası senaryolarıyla aşağı üst örtüşüyor; lakin TsMAKP bir de “otarki” senaryosu geliştirmişti; bu, devlet denetiminin güçlendirilmesine (en genelde de ismi anılmayan sosyalist tedbirlere) dayanıyordu, bu senaryonun gerçekleşmesi halinde krizden en az hasarlı çıkılacağı öngörülüyordu fakat “otarkinin” gerçekleşme ihtimali de başkalarına göre epeyce daha azdı: yalnızca yüzde 13. TsMAKP’ın varsayımlarında dikkat cazip bir öbür nokta da batının yaptırım siyasetinin en az 13-15 yıl daha devam edeceği iddiasıydı.
‘Kilit halka Rusya değil’
Çin, askeri planda bir “başarı” istemiyor. Çin, Tayvan’ın kendi yanlışlarının ayırdına şu biçimde ya da bu biçimde varmasını istiyor.
Çin Tayvan’a saldırmak isteseydi bunu oldukçatan yapardı. … Çin, Tayvan’ı savaş vasıtasıyla barışa zorlamak istiyor. Tayvan etrafındaki, Tayvan’ın üstündeki atışlar bunun için yapıldı: Tayvanlılar başlarının üzerinden füzeler geçtiğini, ömrün bir cehenneme dönmekte olduğunu anlasınlar diye.
Şuna da dikkat edin: şu anda Çin’in temel karşı-tedbirleri ABD’yi değil Tayvan’ı hedefliyor. …
Çin, Tayvan’a teklif ettiği şeyi fazlacatan formüle etti: “Tek ülke iki sistem”. Bu formül Hong Kong’da çökene kadar düzgün işledi. … Niyet hakikaten fazla makul: belirli bir süre boyunca (Makao ve Hong Kong’da 50 yıl) geçiş sürecini devam ettirmek.
Bu, Hong Kong’un durumunda, bölgenin idari, mali, isimli sistemini muhafazası demek. Yani orada lokal mahkemeler işliyor ve bir cins ahenk periyodu yaşanıyor. Teorik olarak bölgeler öylesine yakınlaşıyorlar ki hiç bir sorun ortaya çıkmıyor.
Ama gerçeklik, Hong Kong deneyiminin Tayvan’a uygulanamayacağını gösterdi. Tayvan’da, bugünkü ÇHC ortasında erimeyi istemeyen çok sayıda Tayvanlı var. Bu da iktisatla alakalı değil. Bu, insanların diğer bir enformasyon ortamında yaşıyor olmalarıyla ilgili. Bilindiği üzere Çin’de bir hayli enformasyon kaynağı, arama kaynağı bloke edilmiş durumda; Hong Kong’da ise Tayvan’da olduğu üzere beşerler öteki bilgi kaynaklarından da yararlanıyorlar. Sonuçta öbür bir mantalite ortaya çıkıyor. …
İktisat siyasetini alırsak, Tayvan’ın ÇHC bünyesine katılması berbat olmaz, zira bir hayli Tayvan şirketi, örneğin Asus, Acer, ya ÇHC’de çalışıyorlar, ya da mamüllerini ÇHC üzerinden ihraç ediyorlar. ÇHC natürel bankacılık sistemiyle, sistemdeki açıklarıyla dünyaya açılmak için büyük bir imkan sağlıyor. Bu yüzden birfazlaca Tayvan şirketi, bunların Çin’deki sayıları on binleri buluyor, fazlacatan ahenk sağlamış durumda. Bunlar ortak şirketler ve Tayvanlılar da Çin’le bir arada çalışmaya çağrılıyor. …
Pelosi’nin ziyaretinin ne olduğunu anlamak gerek. Tayvan’ın, Çin’in ve ABD-Çin bağlarının bütün tarihi “Pelosi’dilk önce” ve “Pelosi’den daha sonra” diye ayrılacak. Pelosi’nin orada ne dediğinin ve ne yaptığının bir ehemmiyeti yok.
Bu lakin, bütün bunların büyük bir Amerikan konsepti ortasında şekillendiğini anlayarak kavranabilir. Fikir hayli rafine. ABD yaklaşık 2015-2016’dan beri yerküredeki büyük bölgeler üzerinde denetimi kaybetmekte olduğunu anlamaya başlıyor. Bu her şeydilk evvel enformasyon, besin, mali akış üzerinde denetim. ABD’nin toprağa muhtaçlığı yok, bu manada toprak istila eden bir ülke değil. ABD, enformasyon ve finans akışını denetim eden bir ülke.
Çin ise tam bu vakitte kendi yeni gelişme modelini hayata geçirmeye başlıyor; bu model evvela, Çin’in dünya fabrikası olmaktan dünyada mana üreten bir ülke olmaya geçmesiyle alakalı. Çin 2013’ten beri insanlığın ortak mukadderatı kavramını, “tek nesil tek yol” iktisadi programını ileri sürüyor ve bunu da yüksek teknoloji eserleri üretimiyle tamamlıyor. Ebediyen ABD’nin denetim ettiği bir alana akın ediyor. ÇHC hayli sayıda üstün bilgisayar üretiyor ve ABD’yi geride bırakıyor. Silahlara muhteşem teknoloji uyguluyor. Yani Çin, kendisiyle teşebbüsler yoluyla değil direkt teknoloji yoluyla alakalı makroekonomik bir bölge yaratmaya başlıyor. Ayrıyeten etkin bir biçimde Orta Asya’ya, Güneydoğu Asya’ya, ASEAN ülkelerine nüfuz ediyor. Kendisinin pek de büyük dostları olmayan ülkelerle, örneğin Hindistan’la bir arada çalışmaya başlıyor. Yeri gelmişken, Rusya burada kilit bir halka değil. Rusya daha çok büyük bir askeri ortak. … (A. Maslov, Y. Vısokov / Sut vremeni, 11 Ağustos)
‘Rusya Merkez Bankası’nın gelecek senaryoları’
Rusya Merkez Bankası, 12 Ağustos’ta deklare ettiğı “2024 yılı ve 2024-2025 devri tek devlet para-kredi siyasetinin temel istikametleri” isimli raporunda Rusya iktisadının dış kurallara bağlı olarak gelişmesinde iki alternatif senaryo ileri sürdü:
“Hızlandırılmış uyum” ve “küresel kriz” senaryoları. “Hızlandırılmış uyum”, dünya iktisadının mevcut eğilimler ortasında gelişmeye devam edeceği ve büyük merkez bankalarının faiz yükseltmelerine karşın büyük ölçekli bir resesyondan kaçınılabileceği görüşüne dayanıyor. [Buna nazaran] Jeopolitik art plan da 2022 ortaları itibariyle değişmeden kalacak; Merkez Bankası orta vadede Rusya’nın ihracat, ithalat, yatırım ve teknolojik işbirliğine getirilen dış sınırlamaların da temel itibariyle korunacağı görüşünde.
Bu kaidelerde Rusya GSYH’sı 2022’de yüzde 4-6 düşecek … fakat 2023’te yükselme eğrisine geçecek (MB diyapozu yüzde eksi 2 ile artı 1 içinde öngörüyor), 2024’te de yüzde 2,5-3,5 büyüyecek.
MB açıklamasına göre bu senaryoda Rusya iktisadı en önemli dürtüyü iç talebin süratle bir daha tesis edilmesinden ve keza yeni ekonomik alakaların ortaya çıkmasından ve paralel ithalat düzeneğinin genişletilmesinden alıyor. Paralel ithalat yoluyla pazarların hem yeni birebir vakitte alışılmış emtia ile dolması kararı şok da baz senaryoda olduğundan daha süratli telafi edilecek. Ayrıyeten, ahenk kestirimine tesir eden faktörler içinde ihracat nakliye ve lojistiğinde durumun az bir uygunlaşması de var. …
Bunun kararında mal ve hizmet istikrarında cari fazla 2023 baz senaryosuna göre biraz daha artış gösterecek (161 milyar dolar yerine 175 milyar dolar).
MB’nın “küresel kriz” senaryosu ise dünya iktisadında parçalanmanın … hayli daha hissedilir olması durumuna dayanıyor. Pazarlar bölgesel bloklarda daha da ağırlaşacak, ülkeler bakılırsace avantajlarını kullanmaya daha az, üretimlerinde lokalizasyon artışına ise daha büyük ölçekte yönelecekler.
Bu kaidelerde iki temel risk ortaya çıkar. Birincisi, dünya iktisadının durumunun berbatlaşması. MB ihtarına göre: “Gelişmiş ekonomilere sahip ülkelerde stagflasyon eğilimleri güçlenebilir. Faiz artımları enflasyonu istikrarlı bir biçimde yavaşlatmak için kâfi olmayabilir, enflasyon beklentileri bugünkünden daha fazla olabilir, maksattan sapabilir…”
İkinci risk, Rusya’ya yönelik jeopolitik tansiyonun Rusya’nın ihracatına ek sınırlamalar da getirilerek artması. Dokümanda şöyleki deniyor: “Dünya pazarında petrol ve petrol eserleri arzının kısılması kısa vadede Brent petrol meblağlarında kuvvetli bir artışa yol açar. Şirketlerin masrafları büyümeye başlar ve enflasyon daha da hızlanır.” Bu, bütün dünyada siyaset faizlerinde ani bir yükselişi tetikler, bu da, borç yükündeki büyük genişleme ve talep düşüşü devam ederken teşebbüsçüler tarafınca bir bütün olarak piyasada gelirleri istikrarsız ve riskli varlıklara sahip borçluların mali durumunun abartılı değerlendirmesine niye olur.
“Sonuçta dünya iktisadında boyutu itibariyle 2007-2008 kriziyle karşılaştırılabilir bir iktisadi ve mali kriz başlayabilir.” Dünya iktisadı ani bir yavaşlamaya girer, bu da genel fiyat artışı temposuna dezenflasyonist tesirde bulunur. Lakin tedrici yavaşlamaya karşın dış enflasyon, öngörülebilir periyodun sonuna kadar gaye düzeye geri dönmez. Petrol meblağları kimi büyük ekonomilerdeki resesyon sarmalı işinde düşük dış talebin baskısından diğer Rusya petrolüne indirimin genişlemesine yol açacak jeopolitik art planın da baskısı altında kalır.
Kriz senaryosunda Rusya’nın Ural marka petrolünün meblağları öngörülebilir bir gelecekte baz senaryodakinden büyük ölçüde düşük olur: varil meblağları 2022’de 80 dolardan 2023-2024’te 35 dolara düşer, 2025’te de lakin 40 dolara yükselebilir. 2023-2024’te cari fazla baz senaryosunun fakat yüzde 35-40’ını bulur (baz senaryoda 161 ve 87 milyar dolar öngörüldüğü biçimde 64 ve 28 milyar dolara düşer).
MB, dünya krizinin jeopolitik sahnede kötüleşmeye eşlik edecek usulde gerçekleşmesinin Rusya iktisadının yeni kaidelere ahenk ve yapısal bir daha yapılanmaya geçişini büyük ölçüde güçleştireceği ihtarını da yapıyor. İktisadın çıktısı 2023’te, 2022’de olduğundan da hayli azalır (2022’de yüzde 5,5’a karşılık sonraki yıl yüzde 8,5). Düşüş 2024’te devam eder (eksi yüzde 2-3), yükseliş lakin 2025’te başlar ki bu da yüzde 1’den çok olmaz. … (Y. Vinogradova / RBK, 12 Ağustos)