Yüksek girdi maliyetleri yer fıstığı üretimini vurdu

Beykozlu

New member
Eray ŞEN / OSMANİYE

Tarımda yüksek girdi maliyetlerinin üretime etkisinin son örneği yer fıstığında ortaya çıktı. Ekim devri başlayan fıstıkta, tohum satışlarında hareketlenme görülmezken, dalın kalbinin attığı Osmaniye’de yapılan değerlendirmelerde, geçen yıl 550 bin dekar olan ülke genelindeki yer fıstığı ekim alanlarının bu yıl yarı yarıya azalacağı beklentisi hakim. Türkiye’nin geçen yılki 234 bin tonluk üretiminin de birebir oranda azalacağı söz ediliyor.

Osmaniye Ticaret Borsası (OTB) Lideri Sait Çenet, kesimde yaşanan gelişmeleri ve yer fıstığı piyasasını bekleyen ‘tehlikeyi’ DÜNYA’ya anlattı. Türkiye’de geçen yıl 50-60 bin tonu Osmaniye’de olmak üzere 234 bin tona yakın üretim yapıldığını, kayıt dışı üretim ile bir arada bu sayının 250 bin tonu bulduğunu aktaran Çenet, “Türkiye’de üretilen yer fıstığının tamamı Osmaniye’de işleniyor. Adana, Anamur, Silifke ya da Silopi üzere üretim alanlarının hangisinde üretilirse üretilsin, buraya geliyor, işleniyor, iç ve dış piyasaya buradan gönderiliyor.” bilgisini verdi.

“İhracatta hoş bir ivme yakalamıştık”

Son iki yılda bilhassa ihracatta ‘güzel’ bir ivme yakalandığını belirten Çenet, “Geçen sene 27 bin ton ihracat yapıldı ve 27 milyon dolar gelir elde edildi. Bu yıl ocak, şubat aylarında 6 bin 500 ton ihracat ile 7.76 milyon dolar gelir sağlandı. 2020-2021 periyodunda fiyatlar iç piyasada fazlaca düştüğü için ihracata yönelen kesim bilhassa bu vakitte Avrupa pazarında kıymetli işler yaptı. Yakın vakte kadar gereksinimini Çin’den karşılayan Avrupa ülkeleri, yüksek fiyatlar ve nakliye problemleri niçiniyle bize döndü, zira Avrupa’daki her ülkeye üç günde fıstık gönderebiliyoruz. Bölüm bu fırsatı uygun kıymetlendirdi.” diye konuştu.

Bu yıla gelindiğinde ise önemli bir düşünce ile karşı karşıya olduklarına dikkat çeken Çenet, “İki yıldır iç piyasadaki düşük fiyatlara, üretim maliyetlerindeki çok artış eklenince çiftçi yer fıstığı üretiminden uzaklaştı. Ekim periyodu olan nisan ayına girmemize karşın ekim yapan yok. Bunu tohum satışlarındaki sakinlikten da anlayabiliyoruz. Tohuma talep yok ve bu durum bütün Türkiye için geçerli.” sözünü kullandı.

“Bu sene 350 bin dekarı bulursak sevineceğiz”

Çiftçinin ekim yapmamasının birinci etapta fiyatlara yansıdığını ve kabuklu fıstığın kilo fiyatının 10 liradan 15 liraya çıktığını kaydeden Çenet, “Ancak artan girdi maliyetleri ile bu satış sayısı da kurtarmaz, 15 liraya lakin maliyeti olur. Bugün prestijiyle 18 – 19 liradan aşağı fıstık satılmaması lazım ki çiftçi mutlu olsun.” diye konuştu.

Yer fıstığı tarımının öbür eserlere bakılırsa ‘zor’ olduğunu lisana getiren Çenet, “Hasadı daha sıkıntı, koruması, depolanması üzere zahmetli bir üretim süreci var. Tohum, mazot, tarla kirası, ilaç, gübre ve personellik maliyetlerindeki artışlarla başa çıkılması mümkün değil. Bu durumda üretim alanları azalacak üretim ölçüsü düşecek. 2020 yılında 547 bin dekar ekim yapılmış, 215 bin ton eser alınmış; 2021’de 234 bin ton eser elde edilmiş, ekim alanı tıpkı. Bu sene ise ekim alanı 350 bin dekarı bulursak epey yeterli diyeceğiz. Üretim de yüzde 50 azalacak diye düşünüyorum. 2022 yılı dönemi dertli geçecek.” dedi.

“hiç bir şeyi kendimiz üretemez olduk”

Ülke olarak tarımda bir seferberlik başlatılmasını öneren Sait Çenet, “hiç bir şeyi kendimiz üretemez olduk. Cebinden tohum düşse, tabiatıyla yetişen bir memlekette bütün mamüllerin ithalatını yapmaya başladık. Dünya Bankası’nın direkt gelir dayanağı diye bir uygulaması var, ister ek ister ekme parayı veriyorlar, bu biçimdece benim topraklarımı ektirmiyorlar. Asıl yapılması gereken üretene dayanak verilmesi.” dedi.

“Avrupa pazarını kaybetme riskimiz var”

Üretimin azalması halinde Avrupa pazarını kaybetme riski oluşacağını söyleyen Sait Çenet, “senelerdır Avrupa’da insanlara Türk fıstığının tadını öğrettik. Eser şayet olmazsa bu pazarı kaybedeceğiz. Türkiye’nin gereksiniminin da tamamını karşılıyorduk, üretim olmayınca açığı kapatmak için dışarıdan alınacak.” diye konuştu.