Beykozlu
New member
Eray ŞEN-Mehmet Hanifi GÜLEL
Üretim maliyetlerindeki yüksek oranlı artışlar, bilhassa büyük ölçekli besi çiftliklerinde üretim sürecini tıkadı. Başta Ankara, Adana ve Gaziantep olmak üzere, birfazlaca vilayetteki büyük ölçekli büyükbaş hayvan besi çiftliklerinde kapasitelerin yüzde 40’ın altına gerilediği bildiriliyor. Küçük ölçekli besi çiftliklerindeki kapasite kaybının yüzde 20-25 düzeyinde bulunduğu kaydediliyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hayvancılık Meclisi Lideri ve Adana Ticaret Odası (ATO) Meclis Üyesi Mehmet Şahbaz, üretimin gerilediğini, turizm dönemi ve ramazan ayıyla birlikte krizin derinleşeceğini söylemiş oldu. Dal, sorunun tahlili konusunda ikiye bölünmüş durumda. Kimi üreticiler vakit geçirilmeden besi için dana ithalatını önerirken, üreticilerin bir kısmı ithalatın dalı olumsuz etkileyeceğini, üretim maliyetlerini düşürecek dayanak tedbirlerinin yanlışsız karar olacağını savunuyorlar. Et tüketim bilgilerini paylaşmayı kesen Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre, büyükbaş hayvan sayısı geçen yıl, evvelki yıla oranla yalnızca yüzde 0,6 azaldı. TÜİK’e nazaran Türkiye’de 17 milyon 850 bin büyükbaş havyan bulunuyor.
“Dana ithal edilmezse et krizi kaçınılmaz”
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hayvancılık Meclisi Lideri Mehmet Şahbaz, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, ülkedeki besi çiftliklerinde kapasite kullanmasının yüzde 40’a düştüğünü, besi danası ithalatına müsaade verilmemesi halinde, birkaç ay daha sonra başlayacak Ramazan ayı ve akabinde gelecek turizm dönemi periyodunda et meblağlarının ‘patlama’ yapacağını söylemiş oldu. Adana’da kendisine ilişkin 30 bin kapasiteli besi çiftliği bulunduğunu belirten Şahbaz, üretiminin 7 bin baş hayvana düştüğünü bildirdi. Gaziantep’de 70-80 bin kapasiteli çiftliklerde bu sayının 20 bine gerilediğini aktaran Şahbaz, “Devlet birkaç ay daha sonra karkas et ithal etmek zorunda kalacak. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bir an evvel besi danası ithalatının önünü açmalı, aksi takdirde bölümü büyük bir kriz bekliyor” dedi.
Büyük besi çiftliklerinin yüzde 60’ının boşaldığını, eldeki yüzde 40 ile iki-üç ay daha yönetim edilebileceğini bildiren Şahbaz, “Bakanlığın tedbir alması, besi danası ithalatının önünün açılması lazım. Bugün açılmış olsa, dananın Türkiye’ye gelmesi iki ay sürer. Fakat 8 ile 10 ay daha sonra piyasaya çıkar. En azından bir tedbire paketi olarak bir sene daha sonrasını kurtaralım. Yoksa 2023’te kimse mal bulamayacak” diye konuştu.
“Karkas ithalatı besicileri batırır”
Et tüketiminde turizmin değerine de dikkat çeken Şahbaz, geçen yıl pandemi niçiniyle turist sayısının azalmasının et tüketimini de azalttığını söylemiş oldu. Şahbaz şu ayrıntıları verdi: “Ülke olarak yıllık 1 milyon 300 bin ton civarında et tüketimimiz var. Geçen yıl dışarıdan 300 bin hayvan geldi. Ancak bu sayısı baz almamak, evvelki senelera bakmak lazım, zira pandemiden dolayı turistler gelmeyince tüketim düşük kaldı. Bu sene pandemi bitiyor, stokta da hayvan kalmadı. Bu niçinle turizm dönemi açıldığında etin fiyatında dayanılmaz artış olacak. Bakanlık besilik dana ithalatını açmaz ise devlet üç dört ay daha sonra ithal karkas et getirmek zorunda kalacak. Dışarıdan karkas et getirmenin yararı yok. Ayakta kalan besiciler de batar.”
İTHALAT MI, DAYANAK Mİ?
TOBB Hayvancılık Meclisi Lider Yardımcısı Yılmaz Arpaç: Avrupa’da ithal edilecek karkasın en az maliyeti 5,5-6 Euro, Güney Amerika etinin maliyeti 3,2 dolar. Buna bakılırsa bugün itibariyle ithal etin kilosunun maliyeti 90 TL civarında bulunuyor.
Balıkesir Karesi ve Altıeylül Kırmızı Et Üreticileri Birliği İdare Heyeti Lideri Cihat Şimşek: Bakanlığın besi danası ithalatının önünü açması üreticiyi ziyan ettirir. İthal hayvanın üreticiye maliyeti yaklaşık olarak 20 bin lirayı bulacaktır.
Türkiye Kırmızı Et Merkez Birliği İdare Heyeti Muhsin Üyesi Murat Paha: Besi hayvan ithalatı yerine hayvancılığın girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerekir. Hayvan ithalatı ülke hayvancılığına her vakit darbe vurmuştur. Yakın devirde ithalatı gerektirecek bir durum olduğunu öngörmüyorum.
Kütahya Ticaret Borsası (KÜTBO) İdare Şurası Lideri Necati Gültekin: Ülke genelinde olduğu üzere Kütahya’da da besi çiftliklerinde kapasite kullanım değerli derecede azaldı. Vilayetimizde besi çiftlikleri yarı kapasitenin altına düştü. Köylerde besi danası yok denecek kadar azaldı. Arz ve talep bugün için karşılansa da önümüzdeki aylarda et üretme ve et tedarik etme noktasında dertlerin ortaya çıkacağını düşünüyorum.
Afyon Kırmızı Et Üreticileri Birliği Lideri Fikret Yavuz: Türkiye’de karkas ette eksiklik bir yana fazlalık olduğunu, yetiştiricinin elinde de yeteri kadar bölümlük hayvan bulunduğunu düşünüyorum.
Afyonkarahisar Et ve Et Eserleri Satıcıları, İmalatçıları Meslek Komitesi Lideri Fatih Mühsürler: Çok mecburî olması halinde ithalat gündeme gelebilir. Lakin her zahmette ithalata başvurmak yerli besici ve yetiştiriciyi külfete sokar. İthalat yerine bölümümüzü ve ülkemizi kendi kendine yeten bir pozisyona getirecek uzun vadeli siyasetler üretilmesi gerekiyor.
Mersin Kırımızı Et Üreticileri Birliği İdare Heyeti Lideri Yakup Demir: Mersin’de yüksek girdi maliyetleri niçiniyle kırmızı et üreticilerimiz ellerindeki damızlık hayvanlarını bile bölüme göndererek üretimden çekildi. Şu anda kırmızı et üretimi için Mersin’de kayıtlı hayvan sayısı bundan evvelki yıla oranla yüzde 60 azaldı. Düve ve koyun cinslerinde de süratli bir düşüş var. Üreticilerin maliyet kalemlerine yönelik yeni dayanaklar sağlanmasını, Et Süt Kurumu’nun karkas et fiyatlarını piyasa şartlarına bakılırsa güncellemesini ve yem meblağlarının denetim altına alınmasını bekliyoruz. Aksi biçimde Mersin’de kırmızı et üreticisi kalmayacak.
Kırmızı Et Kurulu: Üretimde düşüş olsa da, problem yok
TÜİK datalarına göre, kırmızı et tüketiminin yüzde 85’i büyükbaş hayvan varlığından sağlanıyor. Büyakbaş olarak tanımlanan sığır sayısı 2021 yılında, evvelki yıla bakılırsa yüzde 0,6 düştü. Buna nazaran Türkiye’nin toplam büyükbaş hayvan varlığı 17 milyon 850 bin. Ulusal Kırmızı Et Kurulu İdare Heyeti Lideri Ahmet Hacıince, kırmızı et üretimine yönelik olarak, sığır sayısındaki azalmanın, küçükbaş hayvan varlığındaki artışla telafi edildiğini belirtiyor. Hacıince, 2020 ve 2021 yılına ait kırmızı et üretim istatistiklerinin açıklanmadığına işaret ederek, bu niçinle et tüketiminde de kıymetlendirme yapacak sağlıklı data bulunmadığını, TÜİK’in tüketim bilgilerini de açıklamadığını söylemiş oldu. Yaptıkları araştırmalara bakılırsa, 2020 ve 2021 senelerında pandemi ötürüsıyla mesken dışı tüketimde azalma olduğunu belirten Hacıince şu biçimde konuştu: “Türkiye hane halkının satın alma gücü ile kırmızı etin arz ve talebi bir arada değerlendirildiğinde 2022 için kırmızı et muhtaçlığının karşılanmasında bir daralma yahut darboğaz olmayacağı öngörülüyor. Keza Bakanlığın ithal et yahut dana manasında bir hazırlığı yahut projeksiyonu da yok. Bilhassa Ramazan ve kurban ile ilgili olumsuz değerlendirmelerin haklılık hissesi bulunmuyor. Ayrıyeten son üç yıldaki besi kapasite kullanım oranlarına bakıldığında son periyotta bir ölçü düşüş olsa da meşakkat oluşturacak düzeyde değil. Besilik malzeme kaynağımız olan doğu vilayetlerimizde kâfi ölçüde besilik ve kurbanlık mevcut.”
Üretim maliyetlerindeki yüksek oranlı artışlar, bilhassa büyük ölçekli besi çiftliklerinde üretim sürecini tıkadı. Başta Ankara, Adana ve Gaziantep olmak üzere, birfazlaca vilayetteki büyük ölçekli büyükbaş hayvan besi çiftliklerinde kapasitelerin yüzde 40’ın altına gerilediği bildiriliyor. Küçük ölçekli besi çiftliklerindeki kapasite kaybının yüzde 20-25 düzeyinde bulunduğu kaydediliyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hayvancılık Meclisi Lideri ve Adana Ticaret Odası (ATO) Meclis Üyesi Mehmet Şahbaz, üretimin gerilediğini, turizm dönemi ve ramazan ayıyla birlikte krizin derinleşeceğini söylemiş oldu. Dal, sorunun tahlili konusunda ikiye bölünmüş durumda. Kimi üreticiler vakit geçirilmeden besi için dana ithalatını önerirken, üreticilerin bir kısmı ithalatın dalı olumsuz etkileyeceğini, üretim maliyetlerini düşürecek dayanak tedbirlerinin yanlışsız karar olacağını savunuyorlar. Et tüketim bilgilerini paylaşmayı kesen Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre, büyükbaş hayvan sayısı geçen yıl, evvelki yıla oranla yalnızca yüzde 0,6 azaldı. TÜİK’e nazaran Türkiye’de 17 milyon 850 bin büyükbaş havyan bulunuyor.
“Dana ithal edilmezse et krizi kaçınılmaz”
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hayvancılık Meclisi Lideri Mehmet Şahbaz, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, ülkedeki besi çiftliklerinde kapasite kullanmasının yüzde 40’a düştüğünü, besi danası ithalatına müsaade verilmemesi halinde, birkaç ay daha sonra başlayacak Ramazan ayı ve akabinde gelecek turizm dönemi periyodunda et meblağlarının ‘patlama’ yapacağını söylemiş oldu. Adana’da kendisine ilişkin 30 bin kapasiteli besi çiftliği bulunduğunu belirten Şahbaz, üretiminin 7 bin baş hayvana düştüğünü bildirdi. Gaziantep’de 70-80 bin kapasiteli çiftliklerde bu sayının 20 bine gerilediğini aktaran Şahbaz, “Devlet birkaç ay daha sonra karkas et ithal etmek zorunda kalacak. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bir an evvel besi danası ithalatının önünü açmalı, aksi takdirde bölümü büyük bir kriz bekliyor” dedi.
Büyük besi çiftliklerinin yüzde 60’ının boşaldığını, eldeki yüzde 40 ile iki-üç ay daha yönetim edilebileceğini bildiren Şahbaz, “Bakanlığın tedbir alması, besi danası ithalatının önünün açılması lazım. Bugün açılmış olsa, dananın Türkiye’ye gelmesi iki ay sürer. Fakat 8 ile 10 ay daha sonra piyasaya çıkar. En azından bir tedbire paketi olarak bir sene daha sonrasını kurtaralım. Yoksa 2023’te kimse mal bulamayacak” diye konuştu.
“Karkas ithalatı besicileri batırır”
Et tüketiminde turizmin değerine de dikkat çeken Şahbaz, geçen yıl pandemi niçiniyle turist sayısının azalmasının et tüketimini de azalttığını söylemiş oldu. Şahbaz şu ayrıntıları verdi: “Ülke olarak yıllık 1 milyon 300 bin ton civarında et tüketimimiz var. Geçen yıl dışarıdan 300 bin hayvan geldi. Ancak bu sayısı baz almamak, evvelki senelera bakmak lazım, zira pandemiden dolayı turistler gelmeyince tüketim düşük kaldı. Bu sene pandemi bitiyor, stokta da hayvan kalmadı. Bu niçinle turizm dönemi açıldığında etin fiyatında dayanılmaz artış olacak. Bakanlık besilik dana ithalatını açmaz ise devlet üç dört ay daha sonra ithal karkas et getirmek zorunda kalacak. Dışarıdan karkas et getirmenin yararı yok. Ayakta kalan besiciler de batar.”
İTHALAT MI, DAYANAK Mİ?
TOBB Hayvancılık Meclisi Lider Yardımcısı Yılmaz Arpaç: Avrupa’da ithal edilecek karkasın en az maliyeti 5,5-6 Euro, Güney Amerika etinin maliyeti 3,2 dolar. Buna bakılırsa bugün itibariyle ithal etin kilosunun maliyeti 90 TL civarında bulunuyor.
Balıkesir Karesi ve Altıeylül Kırmızı Et Üreticileri Birliği İdare Heyeti Lideri Cihat Şimşek: Bakanlığın besi danası ithalatının önünü açması üreticiyi ziyan ettirir. İthal hayvanın üreticiye maliyeti yaklaşık olarak 20 bin lirayı bulacaktır.
Türkiye Kırmızı Et Merkez Birliği İdare Heyeti Muhsin Üyesi Murat Paha: Besi hayvan ithalatı yerine hayvancılığın girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerekir. Hayvan ithalatı ülke hayvancılığına her vakit darbe vurmuştur. Yakın devirde ithalatı gerektirecek bir durum olduğunu öngörmüyorum.
Kütahya Ticaret Borsası (KÜTBO) İdare Şurası Lideri Necati Gültekin: Ülke genelinde olduğu üzere Kütahya’da da besi çiftliklerinde kapasite kullanım değerli derecede azaldı. Vilayetimizde besi çiftlikleri yarı kapasitenin altına düştü. Köylerde besi danası yok denecek kadar azaldı. Arz ve talep bugün için karşılansa da önümüzdeki aylarda et üretme ve et tedarik etme noktasında dertlerin ortaya çıkacağını düşünüyorum.
Afyon Kırmızı Et Üreticileri Birliği Lideri Fikret Yavuz: Türkiye’de karkas ette eksiklik bir yana fazlalık olduğunu, yetiştiricinin elinde de yeteri kadar bölümlük hayvan bulunduğunu düşünüyorum.
Afyonkarahisar Et ve Et Eserleri Satıcıları, İmalatçıları Meslek Komitesi Lideri Fatih Mühsürler: Çok mecburî olması halinde ithalat gündeme gelebilir. Lakin her zahmette ithalata başvurmak yerli besici ve yetiştiriciyi külfete sokar. İthalat yerine bölümümüzü ve ülkemizi kendi kendine yeten bir pozisyona getirecek uzun vadeli siyasetler üretilmesi gerekiyor.
Mersin Kırımızı Et Üreticileri Birliği İdare Heyeti Lideri Yakup Demir: Mersin’de yüksek girdi maliyetleri niçiniyle kırmızı et üreticilerimiz ellerindeki damızlık hayvanlarını bile bölüme göndererek üretimden çekildi. Şu anda kırmızı et üretimi için Mersin’de kayıtlı hayvan sayısı bundan evvelki yıla oranla yüzde 60 azaldı. Düve ve koyun cinslerinde de süratli bir düşüş var. Üreticilerin maliyet kalemlerine yönelik yeni dayanaklar sağlanmasını, Et Süt Kurumu’nun karkas et fiyatlarını piyasa şartlarına bakılırsa güncellemesini ve yem meblağlarının denetim altına alınmasını bekliyoruz. Aksi biçimde Mersin’de kırmızı et üreticisi kalmayacak.
Kırmızı Et Kurulu: Üretimde düşüş olsa da, problem yok
TÜİK datalarına göre, kırmızı et tüketiminin yüzde 85’i büyükbaş hayvan varlığından sağlanıyor. Büyakbaş olarak tanımlanan sığır sayısı 2021 yılında, evvelki yıla bakılırsa yüzde 0,6 düştü. Buna nazaran Türkiye’nin toplam büyükbaş hayvan varlığı 17 milyon 850 bin. Ulusal Kırmızı Et Kurulu İdare Heyeti Lideri Ahmet Hacıince, kırmızı et üretimine yönelik olarak, sığır sayısındaki azalmanın, küçükbaş hayvan varlığındaki artışla telafi edildiğini belirtiyor. Hacıince, 2020 ve 2021 yılına ait kırmızı et üretim istatistiklerinin açıklanmadığına işaret ederek, bu niçinle et tüketiminde de kıymetlendirme yapacak sağlıklı data bulunmadığını, TÜİK’in tüketim bilgilerini de açıklamadığını söylemiş oldu. Yaptıkları araştırmalara bakılırsa, 2020 ve 2021 senelerında pandemi ötürüsıyla mesken dışı tüketimde azalma olduğunu belirten Hacıince şu biçimde konuştu: “Türkiye hane halkının satın alma gücü ile kırmızı etin arz ve talebi bir arada değerlendirildiğinde 2022 için kırmızı et muhtaçlığının karşılanmasında bir daralma yahut darboğaz olmayacağı öngörülüyor. Keza Bakanlığın ithal et yahut dana manasında bir hazırlığı yahut projeksiyonu da yok. Bilhassa Ramazan ve kurban ile ilgili olumsuz değerlendirmelerin haklılık hissesi bulunmuyor. Ayrıyeten son üç yıldaki besi kapasite kullanım oranlarına bakıldığında son periyotta bir ölçü düşüş olsa da meşakkat oluşturacak düzeyde değil. Besilik malzeme kaynağımız olan doğu vilayetlerimizde kâfi ölçüde besilik ve kurbanlık mevcut.”