TÜSİAD: İktisatta güzelleşme için iki temel şart var

Beykozlu

New member
TÜSİAD’ın iktisat toplantıları dizisinin üçüncüsü “İşgücü Piyasası Dinamikleri ve İşsizlik Sorunu” başlığı ile düzenlendi.

görüşmede konuşan TÜSİAD İdare Heyeti Lideri Simone Kaslowski, Türkiye’nin en değerli sıkıntılarından birinin işsizlik olduğunu söylemiş oldu ve iktisadın küçüldüğü süreçten çıkmanın iki temel şartı olduğunu söylemiş oldu. Bu şartları “güveni ve istikrarı sağlamak” ve “ödenemeyeceği düşünülen kredilerin banko bilançolarından çıkarılması” formunda sıralayan Kaslowski şu biçimde konuştu:

“İstihdam teşvikleri sadeleştirilmeli”

“Son açıklanan bilgiler işsizliğin bir sıçrama yaparak yüzde 12,3’e yükseldiğini gösteriyor. Mevsim tesirlerinden arındırıldığında işsizlik oranı yalnızca bir ay içerisinde 0.6 yüzde puan artarak yüzde 12’ye çıktı. Tarım dışı işsizlik yüzde 14, genç işsizliği ise yüzde 22,2 düzeyine yükseldi. Bu yüksek oranlar birtakım önlemler alınması gerektiğine işaret ediyor.

Son senelerda istihdam teşviklerinde epey değerli ilerlemeler kaydedildi. Kimi yeni teşvikler de gündemde. Teşvikler istihdam üzerinde genel olarak olumlu tesir yapıyor. Lakin çeşitli istihdam teşviklerinin bir düzenleme altında birleştirilerek sadeleştirilmesinin faydalı olacağına inanıyoruz.

Geçtiğimiz yıla aslında ümitle başlamıştık. 2017 yılındaki yüksek büyümenin akabinde 2018’in birinci çeyreğinde de büyüme yüzde 7,4 üzere yüksek bir sayıya ulaşmıştı. olağan olarak bu büyümenin Kredi Garanti Fonu’nun yeni limitleri çerçevesinde artan krediler ile finanse edilmiş olması niçiniyle sürdürülebilir olmadığını ve iktisadın yavaşlamaya başlayacağını bekliyorduk. Denetimli bir yavaşlama, ya da yumuşak inişi başarıp başaramayacağımız en epey sorulan sorular içindeydı. Maalesef Ağustos ayında meydana gelen şok ile birlikte süreç düşünülenden süratli yaşandı.

“Dış borç yüzde 53’e yükseldi”

Küresel krizden bu yana dünyada bol ve ucuz para periyodunda Türkiye dış borcunu yüzde 35’ten yüzde 53’e yükseltti. Bu, ekonomimizin yüksek büyüme oranlarına ulaşmasını sağladı. Lakin 2013 yılından beri yurt haricinde faizler yavaş yavaş arttı ve bu borcun maliyeti de ekonomimiz için her geçen gün artıyor.

Dış borcumuzun büyük kısmı özel kesimin üzerinde. Kamu-özel iş birliği projeleri için sağlanan finansman da dahil yaklaşık 306 milyar dolar. 2018 yılı başından itibaren bu borç azalmaya başladı. Ağustos ayında yaşadığımız şoktan daha sonra hem kur tıpkı vakitte faizlerde görülen artış ile süreç hızlandı. Banka kredilerinde gördüğümüz yavaşlama da bunun bir kararı. Bu durum kullanılan kapasitede gerilemeye, yeni yatırımların ertelenmesine ve üretimde düşüşe niye oluyor. ötürüsıyla ekonomimiz küçülüyor.

Bu süreçten mümkün olduğunca süratli çıkabilmek ve büyümeye geri dönebilmek için temel iki şart var. Birinci şart itimadı ve istikrarı sağlamak. Hem yurt haricinden ülkemize finansman sağlamaya devam etmek zorundayız, birebir vakitte yurt ortasında iktisada olan inancı pekiştirmemiz gerekiyor. Bunu lakin öngörülebilir siyasetlerle ve şeffaflıkla sağlayabiliriz. Bu niçinle kurumların bağımsızlığını ve hür piyasa prensiplerinden taviz verilmeden ortasında bulunduğumuz zorluklarla çabayı önemsiyoruz.

İkinci şart banka bilançolarında artık geri ödenemeyeceği düşünülen kredilerin bilanço dışına çıkaracak düzeneklerin kurulması. bir hayli ülke bu cins düzeneklere gerektiğinde başvurdu. Kore ve İsveç üzere başarılı biroldukça örnek var. Bu sayede gerçek kesimde sağlıklı ve verimli alanlara taze kredi sağlamasının önünü açabiliriz. bu biçimde düzeneklerin olmadığı bir ortamda büyümeye şüphesiz bir daha dönebiliriz lakin epey daha uzun bir vakit beklememiz gerekir.

“İlişkiler, iktisat siyasetleri kadar önemli”

Sizlerin de bildiği üzere global iktisattaki durum hala kırılgan ve ortasında bulunduğumuz coğrafyadaki jeopolitik riskler yüksek. Bu süreci ne kadar süratli bir biçimde aşar, kırılganlıklarımızı ne kadar çabuk azaltabilirsek dışarıdan gelebilecek şoklara karşı o kadar güçlü oluruz. Ayrıyeten istihdam üstündeki olumsuz tesirleri de en aza indiririz. Global bağlantılarımız de bu süreçte en az iktisat politikalarımız kadar değerli. Global ekonomik sistemin daha yeterli çalışması için yapılan tenkitleri anlamak ve bunlara tahliller üretmek hepimizin nazaranvi. Lakin bu telaffuzların gerçekçi tenkit seviyesinden çıkarak, ideolojik çıkarlara alet edilmesine de karşı çıkmalıyız.

Demokratik sistemlerdeki aksamaların tesiriyle demokrasiden kuşku etmek büyük bir kusur olur. Demokrasi ve özgürlükler toplumsal huzurun, refahın ve dünya barışının temel taşıdır. Şunu net bir biçimde belirtmek isterim hür ticaret yerine ekonomik korumacılık, özgürlükçü demokrasi yerine siyasal popülizm, kültürel çoğulculuk yerine kültür savaşları, kimseye yaramayacak ve uzun vadede durumu yalnızca kötüleştirecektir.

Bugün Avrupa Birliği’nde bir epeyce sorun tartışılıyor. Brexit ile birlikte ortaya çıkan en kıymetli gerçek; mevcut sistemin problemlerinin yanında ne kadar fazlaca yarar da ürettiğidir. İngiltere’de çıkış sürecinin düşünülenden hayli daha sıkıntı ve sancılı olması, elde edilen bu kıymetli kazanımlardan vazgeçmenin ne kadar güç olduğunu da göstermektedir. Bugüne kadar gerek dünyada gerekse AB’de yaşanan kriz periyotlarını daima entegrasyonun arttığı Birliğin daha da güçlendiği devirler izlemiştir. Biz de politikalarımızı günübirlik gelişmelere nazaran değil kalıcı trendler ve kıymetler üzerine inşa etmeliyiz.”

Temel sorun istihdam maliyeti mi?