bencede
New member
Türkiye, İsveç ve Finlandiyalı yetkililer bugün Helsinki’de yapacakları toplantıda, iki İskandinav ülkesinin NATO üyeliği için 28 Haziran’da imzaladıkları üçlü protokolün uygulanması sürecini değerlendirecekler. Ankara, Stockholm idaresinin “terörle gayret ve terör suçlularının iadesi” üzere ögeleri içeren protokolü uygulamada gereğince aktif olmadığını düşünüyor ve bu niçinle NATO üyeliği için gerekli Meclis onayının verilmeyebileceği ihtarını yapıyor.
30 NATO üyesinden şu ana kadar 23 ülke, iki İskandinav ülkesinin üyeliğini parlamentolarında onayladı. Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya askeri operasyon başlatmasının akabinde on yıllardır yürüttükleri tarafsızlık siyasetlerini terk eden İsveç ve Finlandiya, 18 Mayıs’ta NATO’ya katılmak için resmi müracaatta bulunmuştu. NATO ülkelerinin fazlaca büyük bir çoğunluğu bu iki ülkenin ittifaka katılmasına çabucak ve kuvvetli takviye ilan etmiş fakat Türkiye, ulusal güvenliğiyle ilgili korkularının karşılanması durumunda süreci veto etmeyeceğini açıklamıştı.
Türkiye; İsveç ve Finlandiya’nın “terörle mücadele” konusunda işbirliği yapmadığını, Türkiye aleyhine faaliyet gösteren biroldukca kişi ve kuruluşun bu ülkelerde barındığını ve Suriye’ye yapılan son askeri operasyon daha sonrasında Türkiye’ye silah satışına ait kısıtlama getirildiği şikayetlerini lisana getirmişti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in de teşebbüsleriyle Türkiye, İsveç ve Finlandiya içinde yürütülen görüşmeler sonuç vermiş ve taraflar NATO’nun Madrid Doruğu öncesinde 29 Haziran’da üçlü protokole imza atmıştı. bu biçimdece NATO doruğunda İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine resmi onay verilmiş ve iştirak protokolleri 30 ülke tarafınca 5 Temmuz’da imzalanmıştı. Üyelik sürecinin tamamlanması için tüm ülkelerin parlamentolarından onay verilmesi gerekiyor.
HEYETE SEDAT ÖNAL İLE İBRAHİM KALIN BAŞKANLIK EDECEK
Üç ülke tarafınca imzalanan 10 unsurluk protokolün değerli hususlarından biri protokolün uygulanmasını sağlamak için Türkiye, İsveç ve Finlandiya dışişleri, içişleri, adalet bakanlıkları ile istihbarat ve güvenlik kurumlarının iştirakiyle Daimi Ortak Düzenek oluşturulmasıydı. çabucak hemen resmi bir duyuruyla kamuoyuna açıklanmayan toplantının 26 Ağustos Cuma günü Finlandiya’da gerçekleşeceğini İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde çarşamba günü açıklamıştı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da geçen hafta yaptığı bir açıklamada toplantının cuma günü yapılma mümkünlüğünü gündeme getirmişti. Helsinki’de yapılacak toplantı Daimi Ortak Mekanizma’nın birinci toplantısı olacak.
Türkiye heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal ile Cumhurbaşkanı Dış Siyaset Başdanışmanı İbrahim Kalın’ın başkanlık etmesi bekleniyor. İçişleri ve Adalet bakanlıkları ile Ulusal İstihbarat Teşkilatı’ndan üst seviye bir yetkilinin de heyette yer alması öngörülüyor.
ERDOĞAN, ‘İSVEÇ GÜZEL BİR İMAJ VERMİYOR’ DEMİŞTİ
Protokol, Finlandiya ve İsveç’in “PYD/YPG ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte takviye sağlamayacaklarını”, PKK’nın faaliyetlerini engelleyeceklerini ve topraklarında yaşayan ve Türkiye’nin “terör zanlıları” olarak gördüğü şahısları iade edeceklerini kayda geçiriyor. Her ne kadar NATO’ya üyelikleri bir paket olarak değerlendirilse de Ankara, terörle çabadaki farklı performansları ve politik çizgileri niçiniyle İsveç ve Finlandiya’yı farklı başka değerlendirmeyi tercih ediyor. Finlandiya’nın “teröre” karşı daha somut ve işbirliğine açık olduğunu öngoren Ankara açısından Helsinki’nin ittifaka iştirakinin önünde bir sorun bulunmuyor.
İsveç ile ilgili en somut uyarıyı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 18 Temmuz’da yapmıştı. İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’nin şartlarını yerine getirmemeleri durumunda üyelik sürecini donduracaklarını kaydeden Erdoğan, “Özellikle İsveç’in bu hususta düzgün bir manzara vermediğini görüyoruz. Bizim Türkiye olarak bu bahiste duruşumuz epey nettir, gerisini kendileri bilir” tabirlerini kullanmıştı. Erdoğan, NATO Tepesi sonunda düzenlediği basın toplantısında İsveç’in “73 terör zanlısını iade etme” kelamını verdiğini söylemiş, İsveçli yetkililer sayısı doğrulamamakla birlikte iadelerin gerçekleşeceğini kayda geçirmişti. O devirden bu yana İsveç’ten iade kapsamında yalnızca dolandırıcılıktan karar giyen bir ismi hatalının iadesi gündeme geldi.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Milliyet gazetesine yaptığı açıklamada, “Şu ana kadar İsveç ve Finlandiya hükümetleri, Türkiye’nin beklentilerine uygun iade taleplerini yerine getirmiş değillerdir. İsveç Başbakanı da “Bir iade sonucu verdik. Bu hukuka uygun” açıklaması yaptı. Biz esasen hukuka alışılmamış demiyoruz ki; iade sonucu verdiği kişi terör kabahatleriyle ilgili değil” kelamlarıyla Ankara’nın yansısını lisana getirdi. Bozdağ, “Oradaki FETÖ’cülerden, PKK’lılardan başka terör örgütü üyelerinden, terör kabahatleri sebebiyle Türkiye’ye iadesini istediğimiz isimlerin iadesi konusunda tek bir karar bize gelmedi. Olumsuz bir karşılık da gelmedi. Şu ana kadar resmi kanallardan olumsuz bir karşılık da ulaşmadı. Kendilerinden cevap bekliyoruz” tabirlerini kullandı.
Helsinki’de yapılacak görüşmelerde, Türkiye heyetinin, protokol uyarınca İsveç ve Finlandiya’nın attıkları ve bundan daha sonra atacakları adımlarla ilgili bilgi alması ve protokolde yer alan ögelerin bir an evvel yaşama geçirilmesi davetinde bulunması bekleniyor. İsveç ve Finlandiya başbakanları son bir haftada yaptıkları açıklamalarla, “Türkiye ile imzalanan muahedenin gereklerini yerine getireceklerini, terörle uğraş konusunda farklı bir noktada olmadıkları” bildirilerini veriyor. Türkiye heyetinin, bu açıklamalara rağmen çabucak hemen somut adım atılmadığına ait Ankara’nın görüşünü bir kere daha muhataplarına iletmeleri öngörülüyor. Alanda manalı bir ilerleme sağlanmaması durumunda İsveç ve Finlandiya NATO’ya iştirak protokollerinin Türk Meclisi’nin onayına sunulmayacağı ikazının da bir kere daha lisana getirilmesi bekleniyor. Finlandiya ve İsveçli yetkililer ise son günlerde yaptıkları açıklamalarla, Türkiye ile imzalanan protokolün gereklerini yerine getireceklerini kaydederek Ankara’ya garanti vermeye çalışıyor. Finlandiya Başbakanı Sanna Marin, 23 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, “Finlandiya, tüm müttefiklerin güvenlik tasalarının ciddiyetle ele alınması gerekliliğinden hareketle uzun müddettir ortağı olan Türkiye’nin korkularını olabilecek en âlâ biçimde karşıladı. Türkiye’nin de korkularının giderildiğini hissettiğini temenni ediyorum” dedi.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya iştiraki, şu ana kadar 30 ülkenin 23’ünün parlamentosunun onayını aldı. Onayın beklendiği ülkeler Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Macaristan, Slovakya, Portekiz, İspanya ve Türkiye. Macaristan ve Türkiye haricindeki ülkeler, prosedürel niçinlerden dolayı çabucak hemen onay sürecini gerçekleştirmedi. Bu ülkelerin eylül-ekim aylarında onay süreçlerini tamamlamaları bekleniyor. NATO’nun İsveç ve Finlandiya ile genişleme fikrine fazlaca da sıcak bakmayan bunun Rusya’ya karşı provokatif bir adım olduğunu düşünen Macaristan Başbakanı Viktor Orban, onay sürecini ağırdan alıyor. Lakin diplomatik gözlemciler, Orban’ın son süreçte onay vereceğini kaydediyor.
Türkiye’de Meclis 1 Ekim’de açılacak. İsveç ve Finlandiya’nın onayı için evvela Dışişleri Bakanlığı’nın iştirak protokollerini Cumhurbaşkanlığı’na iletmesi, oradan TBMM’ye gönderilmesi gerekiyor. Hükümet, İsveç ve Finlandiya’dan kâfi adım görmemesi durumunda protokolleri Meclis’e göndermeyerek süreci istediği kadar uzatabilir. Türkiye’nin onay sürecinde en son ülke olma mümkünlüğü diplomatik etraflarda yapılan değerlendirmeler içinde. (BBC Türkçe)
30 NATO üyesinden şu ana kadar 23 ülke, iki İskandinav ülkesinin üyeliğini parlamentolarında onayladı. Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya askeri operasyon başlatmasının akabinde on yıllardır yürüttükleri tarafsızlık siyasetlerini terk eden İsveç ve Finlandiya, 18 Mayıs’ta NATO’ya katılmak için resmi müracaatta bulunmuştu. NATO ülkelerinin fazlaca büyük bir çoğunluğu bu iki ülkenin ittifaka katılmasına çabucak ve kuvvetli takviye ilan etmiş fakat Türkiye, ulusal güvenliğiyle ilgili korkularının karşılanması durumunda süreci veto etmeyeceğini açıklamıştı.
Türkiye; İsveç ve Finlandiya’nın “terörle mücadele” konusunda işbirliği yapmadığını, Türkiye aleyhine faaliyet gösteren biroldukca kişi ve kuruluşun bu ülkelerde barındığını ve Suriye’ye yapılan son askeri operasyon daha sonrasında Türkiye’ye silah satışına ait kısıtlama getirildiği şikayetlerini lisana getirmişti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in de teşebbüsleriyle Türkiye, İsveç ve Finlandiya içinde yürütülen görüşmeler sonuç vermiş ve taraflar NATO’nun Madrid Doruğu öncesinde 29 Haziran’da üçlü protokole imza atmıştı. bu biçimdece NATO doruğunda İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine resmi onay verilmiş ve iştirak protokolleri 30 ülke tarafınca 5 Temmuz’da imzalanmıştı. Üyelik sürecinin tamamlanması için tüm ülkelerin parlamentolarından onay verilmesi gerekiyor.
HEYETE SEDAT ÖNAL İLE İBRAHİM KALIN BAŞKANLIK EDECEK
Üç ülke tarafınca imzalanan 10 unsurluk protokolün değerli hususlarından biri protokolün uygulanmasını sağlamak için Türkiye, İsveç ve Finlandiya dışişleri, içişleri, adalet bakanlıkları ile istihbarat ve güvenlik kurumlarının iştirakiyle Daimi Ortak Düzenek oluşturulmasıydı. çabucak hemen resmi bir duyuruyla kamuoyuna açıklanmayan toplantının 26 Ağustos Cuma günü Finlandiya’da gerçekleşeceğini İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde çarşamba günü açıklamıştı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da geçen hafta yaptığı bir açıklamada toplantının cuma günü yapılma mümkünlüğünü gündeme getirmişti. Helsinki’de yapılacak toplantı Daimi Ortak Mekanizma’nın birinci toplantısı olacak.
Türkiye heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal ile Cumhurbaşkanı Dış Siyaset Başdanışmanı İbrahim Kalın’ın başkanlık etmesi bekleniyor. İçişleri ve Adalet bakanlıkları ile Ulusal İstihbarat Teşkilatı’ndan üst seviye bir yetkilinin de heyette yer alması öngörülüyor.
ERDOĞAN, ‘İSVEÇ GÜZEL BİR İMAJ VERMİYOR’ DEMİŞTİ
Protokol, Finlandiya ve İsveç’in “PYD/YPG ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte takviye sağlamayacaklarını”, PKK’nın faaliyetlerini engelleyeceklerini ve topraklarında yaşayan ve Türkiye’nin “terör zanlıları” olarak gördüğü şahısları iade edeceklerini kayda geçiriyor. Her ne kadar NATO’ya üyelikleri bir paket olarak değerlendirilse de Ankara, terörle çabadaki farklı performansları ve politik çizgileri niçiniyle İsveç ve Finlandiya’yı farklı başka değerlendirmeyi tercih ediyor. Finlandiya’nın “teröre” karşı daha somut ve işbirliğine açık olduğunu öngoren Ankara açısından Helsinki’nin ittifaka iştirakinin önünde bir sorun bulunmuyor.
İsveç ile ilgili en somut uyarıyı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 18 Temmuz’da yapmıştı. İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’nin şartlarını yerine getirmemeleri durumunda üyelik sürecini donduracaklarını kaydeden Erdoğan, “Özellikle İsveç’in bu hususta düzgün bir manzara vermediğini görüyoruz. Bizim Türkiye olarak bu bahiste duruşumuz epey nettir, gerisini kendileri bilir” tabirlerini kullanmıştı. Erdoğan, NATO Tepesi sonunda düzenlediği basın toplantısında İsveç’in “73 terör zanlısını iade etme” kelamını verdiğini söylemiş, İsveçli yetkililer sayısı doğrulamamakla birlikte iadelerin gerçekleşeceğini kayda geçirmişti. O devirden bu yana İsveç’ten iade kapsamında yalnızca dolandırıcılıktan karar giyen bir ismi hatalının iadesi gündeme geldi.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Milliyet gazetesine yaptığı açıklamada, “Şu ana kadar İsveç ve Finlandiya hükümetleri, Türkiye’nin beklentilerine uygun iade taleplerini yerine getirmiş değillerdir. İsveç Başbakanı da “Bir iade sonucu verdik. Bu hukuka uygun” açıklaması yaptı. Biz esasen hukuka alışılmamış demiyoruz ki; iade sonucu verdiği kişi terör kabahatleriyle ilgili değil” kelamlarıyla Ankara’nın yansısını lisana getirdi. Bozdağ, “Oradaki FETÖ’cülerden, PKK’lılardan başka terör örgütü üyelerinden, terör kabahatleri sebebiyle Türkiye’ye iadesini istediğimiz isimlerin iadesi konusunda tek bir karar bize gelmedi. Olumsuz bir karşılık da gelmedi. Şu ana kadar resmi kanallardan olumsuz bir karşılık da ulaşmadı. Kendilerinden cevap bekliyoruz” tabirlerini kullandı.
Helsinki’de yapılacak görüşmelerde, Türkiye heyetinin, protokol uyarınca İsveç ve Finlandiya’nın attıkları ve bundan daha sonra atacakları adımlarla ilgili bilgi alması ve protokolde yer alan ögelerin bir an evvel yaşama geçirilmesi davetinde bulunması bekleniyor. İsveç ve Finlandiya başbakanları son bir haftada yaptıkları açıklamalarla, “Türkiye ile imzalanan muahedenin gereklerini yerine getireceklerini, terörle uğraş konusunda farklı bir noktada olmadıkları” bildirilerini veriyor. Türkiye heyetinin, bu açıklamalara rağmen çabucak hemen somut adım atılmadığına ait Ankara’nın görüşünü bir kere daha muhataplarına iletmeleri öngörülüyor. Alanda manalı bir ilerleme sağlanmaması durumunda İsveç ve Finlandiya NATO’ya iştirak protokollerinin Türk Meclisi’nin onayına sunulmayacağı ikazının da bir kere daha lisana getirilmesi bekleniyor. Finlandiya ve İsveçli yetkililer ise son günlerde yaptıkları açıklamalarla, Türkiye ile imzalanan protokolün gereklerini yerine getireceklerini kaydederek Ankara’ya garanti vermeye çalışıyor. Finlandiya Başbakanı Sanna Marin, 23 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, “Finlandiya, tüm müttefiklerin güvenlik tasalarının ciddiyetle ele alınması gerekliliğinden hareketle uzun müddettir ortağı olan Türkiye’nin korkularını olabilecek en âlâ biçimde karşıladı. Türkiye’nin de korkularının giderildiğini hissettiğini temenni ediyorum” dedi.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya iştiraki, şu ana kadar 30 ülkenin 23’ünün parlamentosunun onayını aldı. Onayın beklendiği ülkeler Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, Macaristan, Slovakya, Portekiz, İspanya ve Türkiye. Macaristan ve Türkiye haricindeki ülkeler, prosedürel niçinlerden dolayı çabucak hemen onay sürecini gerçekleştirmedi. Bu ülkelerin eylül-ekim aylarında onay süreçlerini tamamlamaları bekleniyor. NATO’nun İsveç ve Finlandiya ile genişleme fikrine fazlaca da sıcak bakmayan bunun Rusya’ya karşı provokatif bir adım olduğunu düşünen Macaristan Başbakanı Viktor Orban, onay sürecini ağırdan alıyor. Lakin diplomatik gözlemciler, Orban’ın son süreçte onay vereceğini kaydediyor.
Türkiye’de Meclis 1 Ekim’de açılacak. İsveç ve Finlandiya’nın onayı için evvela Dışişleri Bakanlığı’nın iştirak protokollerini Cumhurbaşkanlığı’na iletmesi, oradan TBMM’ye gönderilmesi gerekiyor. Hükümet, İsveç ve Finlandiya’dan kâfi adım görmemesi durumunda protokolleri Meclis’e göndermeyerek süreci istediği kadar uzatabilir. Türkiye’nin onay sürecinde en son ülke olma mümkünlüğü diplomatik etraflarda yapılan değerlendirmeler içinde. (BBC Türkçe)