Rusya’nın Türkiye’de ‘doğalgaz merkezi’ önerisi Avrupa basınında

bencede

New member
Övgü Pınar

ROMA
– Avrupa’da güç krizinin tesirlerini hafifçeletme emelli yeni bir paketin bugün Avrupa Komisyonu’nda açıklanması beklenirken Rusya’dan, Türkiye’nin de dahil olduğu bir alternatif teklifi geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in geçtiğimiz perşembe günü Kazakistan’da bir ortaya geleceği birinci duyurulduğunda Avrupa basınında beklenti, görüşmenin Ukrayna’da ateşkes eforlarına odaklanacağı formundaydı. Lakin Erdoğan ile Putin’in buluşmasında ana gündem unsuru, en azından kamuoyuna yansıyan biçimiyle, Avrupa’ya Türkiye üzerinden gaz transferi projesi oldu.



Putin, Rusya’dan Avrupa’ya gaz transferi için kullanılan Kuzey Akım 1 boru sınırında geçen ay meydana gelen hasar ve sızıntılar daha sonrası bu çizginin devre dışı kaldığını, bunun yerine Türkiye üzerinden Avrupa’ya yönelik bir ikmal merkezi kurulabileceğini söylemiş oldu. Bu çıkış, Rusya’dan Avrupa’ya gaz taşıyan Kuzey Akım boru çizgilerinin kullanım dışı kalmasının akabinde geldi. Rusya, Kuzey Akım 1 çizgisinin vanalarını geçen yaz aylarında kapatmıştı. Bu yıl faaliyete geçmesi beklenen Kuzey Akım 2 projesi ise Rusya’nın Ukrayna işgali daha sonrası Almanya tarafınca durdurulmuştu.

Enerji krizini tırmandıran bir gelişme de geçen ay yaşanmış, Kuzey Akım çizgilerinde kuşkulu sızıntılar tespit edilmişti. Boru çizgisinin deniz altından patlamalar niçiniyle hasar aldığı ortaya çıkmış ve ‘sabotaj’ ihtimali dillendirilmeye başlamıştı. Kuzey Akım’daki hasardan Rusya, Batı’yı sorumlu tutarken Avrupa başşehirlerinde ise kuşkular tartıyla Moskova üzerinde ağırlaşıyor.

Bu bağlamda, Ukrayna işgali daha sonrası Rusya’ya güç bağımlılığından kurtulmak isteyen Avrupa Birliği’nin (AB), Rus gazını Türkiye üzerinden tedarik etme projesini ne kadar ciddiye alacağı, bu biçimde bir teklife nasıl yaklaşacağı epeyce faktörlü bir denklem. Lakin Avrupa basınında yer alan birinci haber ve tahliller fikir verici olabilir.

LA REPUBLICCA: BARIŞ PLANLARI TARTIŞILMADI

Ukrayna işgali öncesi Rusya’dan güç ithalatına en bağımlı Avrupa ülkelerinden olan, lakin savaş daha sonrası bu bağımlılıktan kurtulmak için alternatif tedarikçi arayışına giren İtalya ile başlayalım:

Astana’daki Erdoğan-Putin görüşmesinin sonraki günü çıkan ulusal gazetelerin birçoğunun baş sayfasında bu görüşme de vardı. La Repubblica, baş sayfasından ‘’Ukrayna’daki savaş: Erdoğan ve Putin gazı konuştular, barış planları tartışılmadı’’ diye yazdı.

La Repubblica, ABD merkezli Middle East Forum’un Lideri Daniel Pipes’la yaptığı söyleşide de, Türkiye’nin yeni güç merkezi haline gelmesi teklifini sordu. Pipes’ın karşılığı şöyleki oldu: ‘’Erdoğan’ın bunu istediğine eminim ancak Avrupa niye kendi topraklarından ve Ukrayna’dan geçen gaz üstündeki tüm denetimini bıraksın ki? Bu absürt.’’

LA STAMPA: ÇAR, AVRUPA’YA ŞANTAJ YAPMAK İÇİN SULTAN’A GÜVENİYOR

La Stampa gazetesi de 14 Ekim’de Erdoğan-Putin görüşmesini geniş haber ve tahlillerle aktardı. La Stampa da baş sayfasından, toplantıda ‘Ukrayna’dan kelam edilmediğini’ vurguladı ve iç sayfalarında da ‘’Çar, bölünmüş biçimdeki Avrupa’ya şantaj yapmak için Sultan’a güveniyor’’ başlıklı bir tahlil yayımladı.

Analizde şu sözler yer aldı: ‘’Rus Devlet Başkanı’nın Türk öndere verdiği bildiri, temelinde Avrupa’nın da kulaklarına yönelikti: Avrupa, Moskova’dan güç tedarikine bir daha bağımlı olmayı kabul etmek zorunda, aksi biçimde bir vakit içinder Almanya’ya ilişkin olan ‘gaz merkezi’ rolü, Erdoğan’a ikram edilecek.’’

Bu noktada, Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy’nin Alman ZDF kanalına birebir günlerde verdiği söyleşiyi de hatırlamakta yarar var. Zelenskiy, 12 Ekim’de yayımlanan söyleşide, Rusya’nın kendi gaz transfer altyapısına akın düzenlemeyi ve bundan Ukrayna’yı suçlamayı, akabinde da Ukrayna’daki gaz altyapısına saldırarak Avrupa’ya gaz tedarikini kesmeyi planladığını öne sürdü. Zelenskiy, Rusya’nın bu atılımlarla Avrupa’yı, Ukrayna işgali niçiniyle faaliyete geçmesi durdurulan Kuzey Akımı 2 çizgisine mecbur bırakmayı amaçladığını tez etti.

Aynı gün, Alman yayın kuruluşu Deutsche Welle’nin internet sitesinde yayımlanan bir haber de manidardı. Habere bakılırsa, Putin Kuzey Akım 2 boru sınırının ziyan görmemiş kısmından Avrupa’ya gaz sevkiyatını sürdürmeyi teklif ediyor, Alman hükümet sözcüsü ise bu sınırın kullanılması ihtimalini kategorik olarak reddediyordu. Birebir haberde, Putin’in ‘’Türkiye üzerinden bir alternatif önerdiği’’ bilgisi de vardı.

DW, Erdoğan-Putin görüşmesi daha sonrasında yayımladığı haberde ise iki önderin Avrupa’ya satış için Türkiye’de bir gaz merkezi kurma planından, bunun bir ‘uluslararası dağıtım merkezi’ olacağından kelam ettiğini vurguladı. Haberde, ‘’Karadeniz ve Türkiye üzerinden güneydoğu Avrupa’ya uzanan Türk Akım boru sınırı şu anda Avrupa’ya değerli ölçüde Rus gazı sağlayan tek boru çizgisi. Lakin Rus basınında yer alan haberlere bakılırsa Kremlin, Türk Akım’ın Baltık Denizi üzerinden geçen Kuzey Akım boru sınırlarının yerini alamayacağını söylemiş oldu’’ denildi.

POLITICO: PUTİN, ŞANTAJ STRATEJİSİNİ GÜNCELLEŞTİRDİ

AB odaklı haberler yayımlayan Politico.eu sitesinde 12 Ekim tarihindeki bir tahlilde de şu sözler yer aldı: ‘’Putin, (Kuzey Akım hatlarına) ataktan daha sonra boru çizgilerinden birinin hala potansiyel olarak çalışır durumda olduğuna dikkat çekti ve Rusya’nın bu kış Avrupa’nın acısını hafifçeletmek için bu çizgiden gaz göndermeye hazır olduğu konusunda ısrar etti – bu biçimdece Avrupa’ya yönelik gaz şantajı stratejisini aktüelleştirdi.’’

Putin’in ‘’Top, Avrupa Birliği’nin sahasında’’ kelamlarına yer veren Politico, Moskova’nın stratejisini şu biçimde yorumladı: ‘’Putin, Avrupa hükümetlerinin, Rus gazının olmadığı bir kış gerçeğiyle yüzleşmeye başladıklarında bu cins tekliflere daha açık olacağını ve güç alanında bir can simidi karşılığında Ukrayna’ya verilen takviyesi dizginlemeye daha istekli olacağını umuyor olabilir.’’