Rusya ve Çin’den ortak bildiri: NATO’nun daha fazla genişlemesine karşıyız

bencede

New member
Kış Olimpiyatları’nın açılışı için Pekin’e giden Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Çinli mevkidaşı Şi Cinping ile bir ortaya geldi. Görüşme akabinde yayınlanan ortak bildiride iki ülke, NATO’nun genişlemesi de dahil, birfazlaca mevzudaki halini ortaya koydu. Tayvan’ın statüsü ile ABD, İngiltere ve Avustralya içindeki AUKUS Güvenlik İştiraki Mutabakatı’na da bildiride yer verildi.

Pandemiden bu yana Pekin’i birinci kere ziyaret eden Putin ile bir ortaya gelen Çin Devlet Lideri Şi Cinping yaklaşık iki yıldır birinci kere bir dünya başkanı ile yüz yüze görüştü. Çinli mevkidaşını “sevgili dostum” diye niteleyen Putin, Çin’le ortalarındaki “benzersiz” bağın memleketler arası bağlantılara örnek olduğunu söylerken, Şi Cinping de görüşmenin Çin-Rus münasebetlerine canlılık kazandıracağını belirtti.

NATO’YA ‘SOĞUK SAVAŞ YAKLAŞIMLARINDAN VAZGEÇME’ DAVETİ

Görüşme daha sonrasındaki ortak bildiride ise, iki ülkenin “NATO’nun daha fazla genişlemesine karşı oldukları” söz edildi. Metinde direkt Ukrayna’dan bahsedilmemesine rağmen, iki başkan bildiride NATO’yu “ideolojik Soğuk Savaş yaklaşımlarından vazgeçmeye” çağırdı.

Rusya ile Çin ayrıyeten, ABD, İngiltere ve Avustralya’nın geçen yıl imzaladığı AUKUS Güvenlik Paydaşlığı Mutabakatı’ndan korku duyduklarını bildirdi. AUKUS mutabakatında, Avustralya’nın Asya-Pasifik bölgesinde güvenliği artırmak için nükleer denizaltı yapması öngörülüyor. AUKUS, büyük ölçüde Güney Çin Denizi üzere kimi tartışmalı bölgelerde gerginlik yaratmakla suçlanan Çin’e karşı bir teşebbüs olarak görülüyor. Rusya da Tayvan konusunda da Çin’i destekledi ve Çin’in kendi modülü olarak gördüğü Tayvan’ın bağımsızlığının kabul edilemeyeceğini bildirdi.

RUSYA’DAN ÇİN’E DOĞAL GAZ SEVKİNİN ARTIRILMASI İÇİN MUAHEDE

Putin’in ziyareti sırasında Rusya ile Çin içinde bir dizi muahede imzalanması bekleniyor. Putin, Çin’e daha fazla doğal gaz sevk etmelerini sağlayacak yeni bir mutabakat üzerine de çalıştıklarını söylemiş oldu. Hala Pekin’in doğal gaz tedarikçileri içinde üçüncü sırada olan Rusya, bu yeni mutabakatla Çin’e yılda 10 milyar metreküp doğal gaz ithal edecek.

Putin Pekin’de Olimpiyat Oyunları’nın açılışına katılıyor. Bir doping skandalı niçiniyle Rus yetkililerin şu anda memleketler arası spor aktifliklerine katılmaları yasak. Lakin mesken sahibi ülkenin devlet lideri tarafınca davet edilirlerse katılabiliyorlar. Tıpkı niçinle Rus atletler da olimpiyatlara, Rus bayrağı ya da ulusal marşı olmadan bağımsız atletler olarak katılıyor. Pekin’deki Kış Olimpiyatları, bilhassa Uygur azınlığa yönelik insan hakları ihlalleri niçiniyle birtakım ülkeler tarafınca boykot ediliyor. Çin ile Rusya, bu boykotu kınıyor.

Putin ile Şi içindeki görüşme, iki ülkenin de batıyla sıkıntılar yaşadığı kıymetli bir periyoda denk geldi. Moskova’daki Carnegie Merkezi’nde Asya Pasifik Programı Rusya Kısmı Lideri olan Alexander Gabuev, 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ve Batı’nın uyguladığı yaptırımların Rusya ile Çin içindeki münasebetlerin gelişmesinde değerli rol oynadığını belirtiyor. Gabuev’e nazaran “büyük ve dramatik bir olay meydana gelirse”, Çin ve Rusya alakaları 2014’tekinden hayli daha fazla ilerleyecek. Memleketler arası Münasebetler Profesörü Artyom Lukin de tıpkı görüşte. Lukin Rusya’nın artık ruhsal olarak Çin ile daha yakın bir bağlantıya hazır olduğunu söylüyor, “Moskova’daki karar vericiler, Çin’in yardımı ve takviyesi olmadan Rusya’nın Batı’nın karşısında duramayacağını anladı” diyor.

‘ÇOK KIYMETLİ EKONOMİK PARTNERLER’

Londra’da Chatham House olarak bilinen Kraliyet Milletlerarası İlgiler Enstitüsü’nden Annette Bohr da, Rusya ile Çin’in birbirleriyle çatışmaktan kaçınarak, ABD ve Batı’ya karşı bir arada çalışabileceklerine inanıyor. Bohr, “İnsan hakları ihlalleri konusundaki muhtemel tenkitlere aldırış etmeleri gerekmiyor. Nihayetinde fazlaca kıymetli ekonomik partnerler” diyor.

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’e nazaran, Rusya ile Çin içindeki ticaret hacmi üçte biri de geçen bir artışla 146 milyar dolara ulaşmış durumda. Rusya’nın uzak doğusundaki Blagoveshchensk Çin’e o kadar yakın ki; ırmağın ötesindeki Çin gökdelenleri görülebiliyor.

2016’da sonun öte yanına soya yağı satmaya başlayan Rus şirketi ANK de bu kentte. Satışlarının yüzde 30’unu Çin’e yapıyor. Batı için Rusya’nın Çin’le yakınlaşması, muhtemel yaptırımların gücünü azaltabilir. Moskova’daki Stratejik Memleketler arası Araştırmalar Merkezi’nden Jude Blanchette, “Moskova ile Pekin içindeki yakınlaşmaya kendi siyasetlerinin niye olduğunu kabul etmek Amerikalılar için zor” diyor. Lakin Blanchette bir daha de Çin, ABD öncülüğündeki mali piyasalarla bütünleşmiş durumda olduğu için yaptırımların tesiri olabileceği görüşünde. Ukrayna ötürüsıyla uygulanabilecek olan yaptırımlar iki ülkeyi yakınlaştırmış olabilir lakin Annette Bohr, Çin’in daha çabucak hemen Rusya’nın Kırım’ı ilhakını resmen tanımadığını hatırlatıyor. (BBC Türkçe)