İsveç seçimleri: Sekiz yıllık hükümetin sonu mu?

bencede

New member
Ahmet Tirej Kaya

Finlandiya ile birlikte yaptığı NATO üyeliği müracaatıyla gündemde olan İsveç, tarihinin en kritik seçimlerinden birine hazırlanıyor. 11 Eylül’de gerçekleşecek seçimlere sayılı günler kalırken, yapılan son anketler ülke siyasetindeki iki aksi bloğun başa baş olduğunu gösteriyor.



Ülkede dört yılda bir yapılan seçimler en son 2018 yılında gerçekleşti. Seçim neticelerina göre parlamentoda sekiz parti temsil ediliyor: Toplumsal Demokratlar (S), Muhafazakarlar (M), İsveç Demokratları (SD), Merkez Parti (C), Sol Parti (V), Hıristiyan Demokratlar (KD), Liberaller (L) ve Etraf Partisi (MP). Sol Parti’den milletvekili olarak seçilen Amineh Kakabaveh ise şu an bağımsız milletvekili olarak parlamentoda bulunuyor.

Hükümetin inanç oyu alması için 349 sandalyeli parlamentoda 175 milletvekilinin ‘ret’ oyu vermemesi gerekiyor. 2018’deki seçimlerde toplam sandalye sayısı 116 olan S ve MP’nin inanç oyu alabilmek için öbür partilerin takviyesine gereksinimi vardı. Göçmen aksisi SD’nin sağ bir hükümetin ortasında olmasını kabul etmeyen Merkez Parti ve Liberaller ile Sol Parti’nin ön açmasıyla, S ve MP tarafınca azınlık hükümeti kurulabildi. Yaşanan biroldukça krizin akabinde ise şu an hükümette yalnızca Toplumsal Demokratlar bulunuyor.

İKİ BAŞBAKAN ADAYININ DA İŞİ ZOR

Geçtiğimiz yıl evvelki başbakan Stefan Löfven’in nazaranvi bırakmasının akabinde Magdalena Andersson, ülkenin birinci bayan başbakanı seçildi. Bilhassa NATO’ya üyelik tartışmalarının ağırlaştığı periyotta kamuoyundaki güvenirliği önemli bir yükselişe ulaşan Andersson’un son vakit içinderdaki performansı ise düşük bir seyir izliyor. Partisi anketlerde hala birinci olmayı sürdürse de Andersson’un, tek başına hükümeti kurması mümkün görünmüyor ve kendisine yakın duran farklı çizgilerdeki partileri nasıl bir ortada tutacağı merakla bekleniyor.

Parlamentodaki ikinci büyük parti Muhafazakarlar’ın önderi Ulf Kristersson, Andersson’dan daha sonra başbakanlığa en yakın ikinci isim. Kristersson’u da mümkün bir hükümet kurma nazaranvinde kuvvetli bir müddetç bekliyor. Kristersson, SD’nin ikinci parti olduğu tarafındaki anket neticelerindan da rahatsız. Lakin bu biçimde bir durumda da SD’nin tek başına ya da dışardan takviyeyle bir hükümet kurabilmesi beklenmiyor. Kristersson ise KD ile birlikte deneyeceği hükümet kurma teşebbüsüne SD’den dayanak alabilir.

Her iki başkanın mümkün bir hükümet kurma nazaranvinde Sol Parti ve Liberaller’in de hali belirleyici bir pozisyonda olacak.

ELEKTRİK FATURALARI HÜKÜMETİ ZORLUYOR

2022 seçimlerine parlamentodaki partiler haricinde öbür partiler de katılıyor. Oy oranları epey düşük olan bu partilerin yüzde dört olan seçim barajını geçmesi beklenmiyor. Ayrıyeten seçimler parlamento, belediye ve bölge olarak üç kısımdan oluşuyor. İsveç vatandaşı olan şahıslar birebir anda yapılan bu üç seçimde oy kullanabiliyor. Ülkede en az üç yıl hayatış ve oturum hakkı bulunanlar ise sadece belediye ve bölge seçimleri oy hakkına sahip.

Partilerin seçim kampanyalarında en çok gündeme getirdiği hususlar; ülkede artan cürüm oranları ve çeteleşme, etraf ve iklim sıkıntıları, sıhhat ve bakım hizmetleri, eğitim ve savunma hususları. Yeni bir sorun olarak elektrik faturalarındaki artışlar, muhalefetin hükümeti en çok sıkıştırdığı hususların başında geliyor. Bilhassa Rusya’nın Avrupa’ya gaz akışını meçhul bir süre boyunca durdurma sonucu almasının akabinde elektrik faturaları daha da yükseldi. İsveç hükümeti, toplumda önemli bir reaksiyonun olduğu yükselişe alternatif bir tahlil bulmamakla suçlanıyor.

SON ANKETLER: SD İKİNCİ SIRADA

Ülkedeki önde gelen araştırma şirketlerinin son deklare ettiğı datalara bakılırsa iki blok içindeki yarış başa baş durumda. Anket neticelerina bakılırsa çok sağ ikinci sırada bulunuyor. (Şirketlerin bir gün ortayla deklare ettiğı anketlerinde dahi fazlaca farklı sonuçların bulunuyor olmasını not etmek gerekiyor. Ayrıyeten kelam konusu iki blok, oluşturulmuş rastgele bir ittifakı tabir etmemekle bir arada, hükümet kurabilecek ya da kurulacak bir hükümete dışarıdan dayanak verebilecek partileri içeriyor.)

Sifo isimli şirketin 4 Eylül’de yayınladığı sonuçlarda S, MP, C ve V’den oluşan birinci blok yüzde 48.6, M, KD, SD ve L’den oluşan ikinci blok ise 49.6 oy alıyor. Toplumsal Demokratlar yüzde 28.5 oyla birinciyken, İsveç Demokratları yüzde 19.4 oyla ikinci sırada bulunuyor. Muhafazakarlar ise yüzde 18.1 oyla üçüncü sırada yer alıyor.

Novus’un 4 Eylül’de deklare ettiğı sonuçlarda birinci blok yüzde 50.3, ikinci blok yüzde 49 olarak ölçülüyor. Novus’a göre de SD ikinci parti pozisyonunda.

Sifo ve Novus şirketleri 15 gün içerisinde fazlaca sayıda anket kararı deklare etti. Anketlerin kimilerinde iki blok içinde fark açılsa da genel olarak başa baş durum sürüyor.

Ipsos ise en son araştırmasını 31 Ağustos’ta kamuoyuna duyurdu. Sonuçlara göre birinci blok 48, ikinci blok yüzde 49.8 olarak ölçüldü. Ipsos’un neticelerina nazaran SD, yüzde 22.2 oy oranında bulunuyor ve birinci parti olan S ile içindeki fark yüzde 5.1’e inmiş gözüküyor.

Uzun yıllar ülkede marjinal ve Neo-Nazi yanlısı bir oluşum olarak bedellendirilen ve birinci vakit içinderda 2010’da parlamentoya giren göçmen tersi İsveç Demokratları 2018 seçimlerinden üçüncü parti olarak çıkmıştı. O devir aldığı yüzde 17.5 oyla siyasette yükünü koymaya başlayan parti, artık ise mümkün bir sağ hükümetin kurulmasında iş birliği yapılacak bir pozisyona geldi. hiç bir partinin birlikte hükümet kurmaya yanaşmadığı İsveç Demokratları, şu an ülkenin ikinci büyük partisi olan Muhafazakarlar’ın muhtemel bir hükümet kurma evresinde kilit bir role sahip olacak.