bencede
New member
Warren Cornwall
Bilim insanları, gerçekleştirilen geniş kapsamlı bir araştırmada, emsal korunmasız alanlara kıyasla 1.500 adet muhafaza alanında 27 bin su kuşu topluluğunun nasıl bir performans sergilediğini gözlemlediler. Sonuçlar ziyadesiyle öğretici oldu.
Dünya başkanları ekim ayında Çin’in Kunming kentinde biyoçeşitliliği güçlendirmeyi amaçlayan tepeye hazırlanırken, bilim insanları bir ihtarda bulunuyor: Sırf toprakların korunması, çeşitlerin kurtarılması manasına gelmez!
Etraf muhafazacılar, hükümetleri, 2030 yılına dek gezegendeki kara ve okyanus habitatlarının [yaşam alanlarının] yüzde 30’unu korumak doğrultusunda “30’a 30” amacını kabul etmeye zorluyor. Buna emsal maksatlar habitatı yıkımdan koruyabilirken, yayınlanan yeni araştırmalar bunun orada yaşayan hayvanlara yardım sağlamak için her vakit kâfi olmadığını gözle önüne seriyor. Yanı sıra, kimi canlılara yarar sağlamak maksadıyla bu sığınakların etkin formda yönetilmesini de gerektirebiliyor.
MÜDAFAA ALANLARININ AÇMAZLARI
Organizmaların hayatlarına devam edebilmek için hayat alanlarına gereksinim duyuyor olmaları kulağa sağduyulu bir cümle üzere gelebilir. Buna rağmen bilim insanları, ekosistemlere istikamet veren dağınık ve karmaşık dinamiklere sahip arazi muhafazasının yarattığı tesirleri açıklığa kavuşturmak için efor sarf ettiler.
İngiltere’de bulunan Exeter Üniversitesi’nin Penryn Kampüsü’ndeki Ekoloji ve Muhafaza Merkezi’nden Hannah Wauchope, “Koruma altındaki alanların, bilhassa de ormansızlaşmayı durdurma bağlamında habitat kaybını engelleyebileceğini biliyoruz” diyor. “Ne var ki, muhafaza alanlarının yaban ömrüne nasıl yardım ettiği konusunda epey daha az bilgiye sahibiz.”
Wauchope ve İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa, Avustralya ve Güney Amerika’dan bilim insanları, gün geçtikçe büyüyen bir data birikiminden yaralanmak maksadıyla kuvvetli bilgisayarlar kullanarak karmaşayı azaltmaya çalıştılar.
Araştırmacılar [üzerinde çalışmak için] su kuşlarını seçtiler; çünkü dünyanın her bir köşesinde bulunurlar ve şayet bir bölge uygun değilse hızlı halde hareket edebilirler ve sayıları global bir kuş gözlemcisi ordusu tarafınca takip altındadır. Bilim insanları, başta Kuzey Amerika ve Avrupa olmak üzere, 27 binin üzerinde su kuşu topluluğunun yanı sıra güney Afrika, Güney Amerika, Orta Doğu ve Asya’da gerçekleştirilen kuş sayımlarını bir ortaya getirdiler. Akabinde, bu kuş topluluklarının 1.500 adet muhafaza alanında yıllar içerisinde nasıl ilerlediklerini ve korunmayan benzeri alanlardaki sayılara kıyasla ne durumda olduklarını gözlemlediler.
TEK BAŞINA KÂFİ DEĞİL
Yaklaşım “öncesi-daha sonrası, denetim müdahalesi” ya da özetlemek gerekirse ‘BACI analizi’ ismiyle biliniyor. Yeni teknik, bilim insanlarının, bir yaban ömrü sığınağı oluşturmak üzere belli bir etkenin sahiden bir fark yaratıp yaratmadığını daha muteber bir biçimde tespit etmelerine imkân tanıyabilir. Bunun niçini, hem kuş sayılarının vakit içerisinde nasıl değiştiğini (öncesi-daha sonrası) birebir vakitte korunma altındaki bir alanda başka yerlerden farklı bir yazgıyla karşılaşıp karşılaşmadıklarını (kontrol ve müdahale) izah edebilmesi.
Ulaştıkları sonuçlar, tek başına habitat muhafazasının su kuşlarının gelişmenini garanti altına almadığını ortaya koyuyor. Yüzde 27’lik oranla nüfusun yaklaşık dörtte birini oluşturan su kuşlarının sayısı, bir muhafaza alanının ortasında yaşıyor olmaktan güç alıyor üzere görünüyordu. Bilim insanları, yüzde 48’lik oranla, korunan bir alanın ortasındaki ya da haricindeki kuşların neredeyse yarısının gidişatında açık bir fark görmediler. Nature mecmuasında 20 Nisan günü yayınlanan araştırma neticelerina bakılırsa, gözlemlenen kuşların yüzde 21 üzere tasa verici bir bölümünü oluşturan ve korunan yerlerde yaşayan toplulukların durumu, aslında daha da berbata gitti.
Wauchope, “Korunan alanların işe yaramaz olduğunu söylemiyoruz” diyor. “Önemli olan nokta, tesirlerinin büyük ölçüde değişkenlik göstermesi.”
Araştırmacılar, muhafaza alanlarından kimilerinin su kaşları için daha elverişli olmasının biroldukca mümkün sebebini gözden geçirdiler. Bir kuşun büyüklüğünden, göç edip etmemesinden ya da arazinin yırtıcı alanlara mı yoksa köylere mi yakın olduğundan kaynaklanan bariz bir tesire rastlamadılar. Muhafaza alanının büyüklüğünden kaynaklanan bir ölçü tesire rastladılar. Daha geniş habitat alanları, olumlu bir tesir yaşanması ihtimalini ortalama yüzde 9 oranında artırmıştı.
DEĞERLİ OLAN NASIL YÖNETİM EDİLDİĞİ
Dikkat cazip olan öge, habitatın bilhassa de su kuşlarına yarar sağlamak doğrultusunda yönetim edilip edilmediğiydi. Bu problem, 1971’de imzalanan ve ‘Ramsar Sözleşmesi’ ismiyle bilinen milletlerarası bir sulak alan mutabakatı kapsamında yönetim edilen toprakları ve Avrupa Birliği’nin ‘Kuşlar Yönergesi’ kapsamında belirlenen toprakları içeriyordu. Bu düzenlemeler, daima muvaffakiyetle ilişkili tek etkendi.
Elde edilen bulgular, kağıt üstündeki muhafaza alanlarının ebediyen alandaki sonuçlara evrilmediğini ortaya koyan öteki araştırmaları yansıtıyor. Bilim insanları, geçtiğimiz yıl, müdafaa alanları ortasında kalan 34 bin kilometrekarelik ormanın 2000 ve 2012 yılları içinde kesildiğini deklare etti.
Wauchope açısından, su kuşlarından gelen bildiri, biyoçeşitliliği müdafaanın sadece bir sayıya ulaşmak olmadığını aktarıyor. Wauchope, “Biyolojik çeşitliliğe yarar sağlamak için yalnızca müdafaa altındaki toplam global alan üzerine yoğunlaşmaktansa, bu alanların yanlışsız halde yönetilmesini sağlamaya daha fazla yoğunlaşmamız gerek” diyor. “Koruma alanlarının uygun bir yönetim olmaksızın bir işe yaramasını bekleyemeyiz.”
Çeviren: Tarkan Tufan
Kaynak: Anthropocene Mag
Bilim insanları, gerçekleştirilen geniş kapsamlı bir araştırmada, emsal korunmasız alanlara kıyasla 1.500 adet muhafaza alanında 27 bin su kuşu topluluğunun nasıl bir performans sergilediğini gözlemlediler. Sonuçlar ziyadesiyle öğretici oldu.
Dünya başkanları ekim ayında Çin’in Kunming kentinde biyoçeşitliliği güçlendirmeyi amaçlayan tepeye hazırlanırken, bilim insanları bir ihtarda bulunuyor: Sırf toprakların korunması, çeşitlerin kurtarılması manasına gelmez!
Etraf muhafazacılar, hükümetleri, 2030 yılına dek gezegendeki kara ve okyanus habitatlarının [yaşam alanlarının] yüzde 30’unu korumak doğrultusunda “30’a 30” amacını kabul etmeye zorluyor. Buna emsal maksatlar habitatı yıkımdan koruyabilirken, yayınlanan yeni araştırmalar bunun orada yaşayan hayvanlara yardım sağlamak için her vakit kâfi olmadığını gözle önüne seriyor. Yanı sıra, kimi canlılara yarar sağlamak maksadıyla bu sığınakların etkin formda yönetilmesini de gerektirebiliyor.
MÜDAFAA ALANLARININ AÇMAZLARI
Organizmaların hayatlarına devam edebilmek için hayat alanlarına gereksinim duyuyor olmaları kulağa sağduyulu bir cümle üzere gelebilir. Buna rağmen bilim insanları, ekosistemlere istikamet veren dağınık ve karmaşık dinamiklere sahip arazi muhafazasının yarattığı tesirleri açıklığa kavuşturmak için efor sarf ettiler.
İngiltere’de bulunan Exeter Üniversitesi’nin Penryn Kampüsü’ndeki Ekoloji ve Muhafaza Merkezi’nden Hannah Wauchope, “Koruma altındaki alanların, bilhassa de ormansızlaşmayı durdurma bağlamında habitat kaybını engelleyebileceğini biliyoruz” diyor. “Ne var ki, muhafaza alanlarının yaban ömrüne nasıl yardım ettiği konusunda epey daha az bilgiye sahibiz.”
Wauchope ve İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa, Avustralya ve Güney Amerika’dan bilim insanları, gün geçtikçe büyüyen bir data birikiminden yaralanmak maksadıyla kuvvetli bilgisayarlar kullanarak karmaşayı azaltmaya çalıştılar.
Araştırmacılar [üzerinde çalışmak için] su kuşlarını seçtiler; çünkü dünyanın her bir köşesinde bulunurlar ve şayet bir bölge uygun değilse hızlı halde hareket edebilirler ve sayıları global bir kuş gözlemcisi ordusu tarafınca takip altındadır. Bilim insanları, başta Kuzey Amerika ve Avrupa olmak üzere, 27 binin üzerinde su kuşu topluluğunun yanı sıra güney Afrika, Güney Amerika, Orta Doğu ve Asya’da gerçekleştirilen kuş sayımlarını bir ortaya getirdiler. Akabinde, bu kuş topluluklarının 1.500 adet muhafaza alanında yıllar içerisinde nasıl ilerlediklerini ve korunmayan benzeri alanlardaki sayılara kıyasla ne durumda olduklarını gözlemlediler.
TEK BAŞINA KÂFİ DEĞİL
Yaklaşım “öncesi-daha sonrası, denetim müdahalesi” ya da özetlemek gerekirse ‘BACI analizi’ ismiyle biliniyor. Yeni teknik, bilim insanlarının, bir yaban ömrü sığınağı oluşturmak üzere belli bir etkenin sahiden bir fark yaratıp yaratmadığını daha muteber bir biçimde tespit etmelerine imkân tanıyabilir. Bunun niçini, hem kuş sayılarının vakit içerisinde nasıl değiştiğini (öncesi-daha sonrası) birebir vakitte korunma altındaki bir alanda başka yerlerden farklı bir yazgıyla karşılaşıp karşılaşmadıklarını (kontrol ve müdahale) izah edebilmesi.
Ulaştıkları sonuçlar, tek başına habitat muhafazasının su kuşlarının gelişmenini garanti altına almadığını ortaya koyuyor. Yüzde 27’lik oranla nüfusun yaklaşık dörtte birini oluşturan su kuşlarının sayısı, bir muhafaza alanının ortasında yaşıyor olmaktan güç alıyor üzere görünüyordu. Bilim insanları, yüzde 48’lik oranla, korunan bir alanın ortasındaki ya da haricindeki kuşların neredeyse yarısının gidişatında açık bir fark görmediler. Nature mecmuasında 20 Nisan günü yayınlanan araştırma neticelerina bakılırsa, gözlemlenen kuşların yüzde 21 üzere tasa verici bir bölümünü oluşturan ve korunan yerlerde yaşayan toplulukların durumu, aslında daha da berbata gitti.
Wauchope, “Korunan alanların işe yaramaz olduğunu söylemiyoruz” diyor. “Önemli olan nokta, tesirlerinin büyük ölçüde değişkenlik göstermesi.”
Araştırmacılar, muhafaza alanlarından kimilerinin su kaşları için daha elverişli olmasının biroldukca mümkün sebebini gözden geçirdiler. Bir kuşun büyüklüğünden, göç edip etmemesinden ya da arazinin yırtıcı alanlara mı yoksa köylere mi yakın olduğundan kaynaklanan bariz bir tesire rastlamadılar. Muhafaza alanının büyüklüğünden kaynaklanan bir ölçü tesire rastladılar. Daha geniş habitat alanları, olumlu bir tesir yaşanması ihtimalini ortalama yüzde 9 oranında artırmıştı.
DEĞERLİ OLAN NASIL YÖNETİM EDİLDİĞİ
Dikkat cazip olan öge, habitatın bilhassa de su kuşlarına yarar sağlamak doğrultusunda yönetim edilip edilmediğiydi. Bu problem, 1971’de imzalanan ve ‘Ramsar Sözleşmesi’ ismiyle bilinen milletlerarası bir sulak alan mutabakatı kapsamında yönetim edilen toprakları ve Avrupa Birliği’nin ‘Kuşlar Yönergesi’ kapsamında belirlenen toprakları içeriyordu. Bu düzenlemeler, daima muvaffakiyetle ilişkili tek etkendi.
Elde edilen bulgular, kağıt üstündeki muhafaza alanlarının ebediyen alandaki sonuçlara evrilmediğini ortaya koyan öteki araştırmaları yansıtıyor. Bilim insanları, geçtiğimiz yıl, müdafaa alanları ortasında kalan 34 bin kilometrekarelik ormanın 2000 ve 2012 yılları içinde kesildiğini deklare etti.
Wauchope açısından, su kuşlarından gelen bildiri, biyoçeşitliliği müdafaanın sadece bir sayıya ulaşmak olmadığını aktarıyor. Wauchope, “Biyolojik çeşitliliğe yarar sağlamak için yalnızca müdafaa altındaki toplam global alan üzerine yoğunlaşmaktansa, bu alanların yanlışsız halde yönetilmesini sağlamaya daha fazla yoğunlaşmamız gerek” diyor. “Koruma alanlarının uygun bir yönetim olmaksızın bir işe yaramasını bekleyemeyiz.”
Çeviren: Tarkan Tufan
Kaynak: Anthropocene Mag