bencede
New member
ANKARA – Fransa’da Pazar günü gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimleri, çok çekişmeli bir müddetcin akabinde hiç bir adayın yüzde 50’den çok oy alamamasından dolayı ikinci tipe kaldı. en çok oy alan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve rakibi Marine Le Pen, 24 Nisan’da seçimlerin ikinci tipinde yarışacaklar.
48,7 milyon vatandaşın oy kullandığı, 18-24 yaş içindeki gençlerin yüzde 42’sinin, 25-34 yaş aralığındakilerin ise yüzde 46’sının sandığa gitmediği seçimlerde birinci cinste kendisini ideolojik olarak merkezde konumlandıran Macron yüzde 28,1; çok sağcı siyasetçi Le Pen ise yüzde 23,3 oy aldı.
Fransa’da gençler toplam nüfusun yaklaşık yüzde 19’unu oluşturuyor. Bu gençlerin ortalama üçte ikisi, 2017 seçimlerinin iki evresinde da sandığa gitmişti. bir daha tıpkı genç nüfusun yaklaşık üçte ikisi temel tasaları olarak “satın alma gücündeki azalma”yı gösteriyor.
Lakin seçim sonuçlarının sosyolojik açıdan gösterdiği bir öteki eğilim daha var: “Fransa’nın Trump’ı” olarak anılan Le Pen’e 18-24 yaş ortası her dört gençten birinin, beş yıllık cumhurbaşkanlığı devrinde sık sık popülist ve dini ayrımcılık telaffuzlarıyla gündeme gelen Macron’a da her beş gençten birinin oy vermesi, ayrıyeten çok solcu aday Jean-Luc Mélenchon’un da gençlerin üçte birinin oyunu alması gerçek okunduğunda, Fransa özelinde değerli iletiler veriyor.
GENÇLER SİYASETTEN KOPMUŞ DURUMDA
Strasbourg Üniversitesi bünyesindeki Türkiye Etütleri Kısmı yöneticisi siyaset bilimci Prof. Samim Akgönül’e bakılırsa; gençlerin Le Pen ve Mélenchon’a oy vermesinin ne iç siyasetle ne de dış siyasetle ilgisi var.
“Öncelikle gençler oy vermiyor. Verenler de yerleşik partilere (Les Républicains, Parti Socialiste, Fransız Komünist Partisi) ya da iktidara (Macron) oy vermiyorlar. Bunun niçini kuşaksal olarak Fransa’da siyaset kurumundan ümidin kesilmiş olması, hatta siyasetten nefret edilmesi. O yüzden oy veren gençler ya radikal sola (Mélenchon) ya da radikal sağa (Le Pen) oy veriyorlar ki bir şeyler sarsılsın, yer yerinden oynasın” diye açıklıyor Akgönül.
Mélenchon’un seçim vaatleri içinde, oy verme yaşını 16’ya indirmek, minimum fiyatta 200 Euro’luk bir artış sağlamak yer alıyordu.
İç siyasette dini semboller, göçmenler ve yabancı düşmanlığı konusundaki telaffuzlarıyla bir kesitin beklentilerine karşılık vermiş olan Le Pen’e verilen oylar, Fransa’nın yanı sıra Avrupa’da da çok sağın yükseliş trendi içerisinde olduğunun bir ispatı ve yansıması.
Le Pen, seçim kampanyası sırasında, tüm kamusal alanlarda başörtüsünün yasaklanması konusunda davette bulunmuş, “Emniyet kemerinizi takmamak nasıl yasa dışı ise, bu hususta da insanlara para cezası verilmesi gerekiyor. Kolluk kuvvetleri bunu rahatlıkla uygulayabilir” demişti. Le Pen, dış siyasette da NATO aksiliği ve Putin’e yakınlığıyla rakibinden ayrılıyor.
FRANSA’DA MİLLİYETÇİ SAĞ BAKİ KALDI
Prof. Akgönül’e nazaran; klasik olarak 5. Cumhuriyet’te 1958’den beri Gaulist ve Liberal sağ bir yanda, Sosyalist ve Komünist sol başka yanda yarışılırdı ve bu yerelde ve ülke çapında paralel biçimde ilerlerdi.
“1980’lerin sonundan itibaren Milliyetçi sağ Le Pen özelinde yükselişe geçti ve üçüncü aktör olarak yerini aldı. 2000’lerde sol süratli bir bölünmeye geçti ve komünistler, radikal sol ve yeni aktör olarak Yeşiller yavaş yavaş hegemon Sosyalist Parti’yi bitirdiler. Sağda ise Macron ‘Kültürel olarak solda, ekonomik olarak sağdayım’ dese de, kapitalizmle bir kederi olmadan solda konumlanamadığından sağın ortasına yerleşti ve klasik sağ partileri bitirdi. Sol, eski Sosyalist Partili Mélenchon’un eline geçti, sağ ise Macron’un” diyor Akgönül.
ötürüsıyla, Akgönül’e bakılırsa, Fransa’da 2000’lerden daha sonra sağ-sol ayrımı baki kalsa da, aktörler değişti.
“Sabit alan aktör ise milliyetçi sağ oldu. İşlenen temalar tam 40 yıldır birebir ve bu sebat işe yaradı, her seçimde biraz daha yüksek oy aldı. Hele bu seçimlerde sağın daha sağında bir aday çıkınca (Zemmour) Le Pen popülist telaffuzuna rağmen ‘saygıdeğer’ sağa oturdu. Yani Zemmour’un sert ırkçılığı bir biçimde Le Pen’in kanıksanmış ırkçılığını yasallaştırdı. Bu epey tehlikeli elbet” diye ekliyor Akgönül.
Öte yandan, Fransa solunun hayli bölünmüş bir durumda olduğuna ve bu bölünmüşlüğün yerelde çok güzel işe yaradığına, sol partilerin mahallî seçimlerde bölgesel muvaffakiyetler elde etmelerine rağmen ülke çapında silindiklerine dikkat çeken Akgönül, bunun tek istisnasının Mélenchon olduğunu belirtiyor.
“O da ergenlerden oy alıyor fakat kendisi epeyce yaşlandı. Muhtemelen son cumhurbaşkanlığı seçimiydi. Gençler Fransa’da iktisat, kimlik ve etraf bahislerinde hassaslar. Mélenchon daha sonrası sol bu konularda mahallî ve ulusal seviyede farklı siyasetler üreterek lakin varlığını koruyabilir. Bu da kolay değil” diye ekliyor.
SOSYO-EKONOMİK ADALETSİZLİĞE İTİRAZ
Paris/Sorbonne Üniversitesi’nden sosyolog-akademisyen Pınar Kılavuz ise, gençlerin oy dağılımlarının ideolojik olarak birbirinden çok uzak iki aday olan Le Pen ve Mélenchon içinde bölünmesini şöyle açıklıyor:
“Ortak noktaları, Macron’u ‘zenginlerin başkanı’ olarak görmeleri ve var olan sosyo-ekonomik adaletsizlik. Gelir dağılımı, vergi sistemi, maaşların durumu ve servetin halkla eşit paylaştırılmaması üzere mevzular, bu iki farklı siyasi yelpazedeki gençlerin kesişim noktaları. Mélenchon bu problemlere tahlil ararken daha üniversal bir çizgideyken, Le Pen tüm seçim kampanyasını ‘Fransız kimliği’ üzerinden kurgulamış ve mesela bir sene iş bulamayan yabancının oturum müsaadesinin yenilenmemesi, devletten aldığı sıhhat hizmetleri dayanağının silinmesi ve bu biçimdelikle beş yıllık müddette devlet bütçesine 80 milyar Euro kazandırılması üzere tekliflerle gelmişti.”
Pekala şu anda Mélenchon oyun dışı kaldığına göre, gençler Le Pen ile Macron içinde nasıl bir tercih izleyecekler?
Kılavuz’a nazaran, hem Macron birebir vakitte Le Pen, önümüzdeki kısıtlı devirde Mélenchon’un genç kitlesini kendilerine çekmeye çalışacak.
“Bunun için birinci adımlar atıldı. Yüklü olarak üst sınıfın oylarını alan, toplumsal yardımlar konusunda kısıtlama getirmeyen Macron, bayan hakları, göçmenler ve insan hakları olmak üzere ortak pahalar altında buluşma davetinde bulundu. Savaş bitince Rusya ile bir daha güzel diplomatik münasebetler kurulmasını telkin eden ve Rusya’ya yönelik yaptırımların Fransızları olumsuz etkileyeceğini söyleyen, emekçilerin oylarını alan Le Pen ise, toplumsal adalet, gelir eşitsizliği, alım gücü üzerinden seçim telaffuzlarına yük verdi” diyor Kılavuz.
ötürüsıyla, gençler de önümüzdeki periyotta bu iki adayın kelam konusu vaatleri üzerinden oy tercihlerini netleştirecekler.
GENÇ SEÇMEN HOMOJEN DEĞİL
Fransa’daki seçim sürecini alandan takip eden Sciences Po Paris siyaset bilimi yüksek lisans öğrencisi Mehmet Yaşar Altundağ’a göre, Fransa’da gençler için en tanınan siyasi tercih, oy kullanmamak olup, “A voté” halinde kampanyalar düzenlenerek toplumsal medya aracılığıyla oy verme şuuru geliştirilmeye çalışıldı.
Lakin, Altundağ da “genç seçmen” dediğimiz kümenin homojen bir küme olmadığının bilhassa altını çiziyor: “Oy verme davranışında bile hangi sınıftan geldiğiniz, göçmen olup olmadığınız ve özellikle eğitiminiz belirleyici oluyor. Amaïa Courty isimli bir sosyoloğun eşitsizlikler üzerinden siyasete iştirak üzerine bir tezi var. Onun bulgusuna göre üniversite mezunu olan gençler siyasete baya etkin katılırken yalnızca lise mezunu gençler siyaseten o kadar angaje değiller. Siyasete iştirakin içindeki farka baktığımızda bu oran farkı yüzde 30’ları buluyor.”
Altundağ’a göre Macron’dan fazla Mélenchon ve Le Pen üzere siyasetçiler Fransa’daki gençler tarafınca daha çok tercih edildi.
“Genç işsizliği Fransa’da yüzde 20 dolaylarında, enflasyon Rusya savaşı ve pandemiyle Avrupa’da endişe verici noktalara ulaştı, pandemi özellikle ruhsal ve toplumsal açıdan gençleri kötü etkiledi. Avrupalı bir genç için mesken alabilmek ve kısa dönemli kontratlara mahkum olmadan çalışmak hayal olmuş durumda. Bütün bunların üzerine temsil edilmemeyi de eklediğinizde gençlerin sistem karşıtı iki partinin temsilcisine -Mélenchon ve Le Pen- gitmesi şaşırtıcı değil” diyor Altundağ.
EMEKLİLİK VE UKRAYNA SAVAŞI
Öte yandan Altundağ, Fransa özelinde iki mevzunun halihazırda başkanlık yarışının temellerinden birini oluşturduğunu da ekliyor: Emeklilik ve Rusya’nın Ukrayna işgali. Çünkü, emeklilik yaşının yükselmesinden en epey, iş piyasasına girip yeni sistem altında çalışacak olan gençler etkilenecek.
“Fransa dünyada GSYİH’sına oranla toplumsal harcamalara en çok para ayıran ülke. Ülkenin ulusal karının yüzde 31’i toplumsal harcamalara gidiyor. Macron’un başından beri emeli da bu harcamaları kısmak. Bu harcamanın en büyük kalemlerinden biri de emeklilik. Hakikaten kendisi kamu dayanaklı 60 yaşında emekli olabilmeyi sağlayan sistemi reforme etmek istediğinde Fransa’nın en uzun grevlerinden biriyle karşılaşmıştı. Şimdi de emeklilik yaşını 62’den 65’e yükseltmek istediğini söylüyor. Yalnızca emeklilik özelinde değil, Macron’un bu reformist siyasetleri onun neoliberal ve piyasacı olduğu mentalitesini güçlendiriyor, gençleri ona oy verdirmekten çekindiriyor” diye açıklıyor Altundağ.
Öte yandan, Mélenchon’un emeklilik yaşını 60’a indirmeyi önermesi, taban ücreti artırma vaadi, Altundağ’a bakılırsa, gençler nezdinde “Sizin yanınızdayım” bildirisi halinde algılandı. “Ayrıca Mélenchon partisinde gençlere oldukça rol veriyor. örneğin partisinin meclis küme başkanvekili 33 yaşındaki Mathilde Panot” diye ekliyor Altundağ.
Pekala, Rusya’nın Ukrayna topraklarını işgali, dolaylı olarak Fransız gençlerin oy verme eğilimine tesir etti mi?
Altundağ’a bakılırsa, bunun marjinal düzeyde bir tesiri oldu: “Şu anki seçimlerin ana konusu enflasyon, emeklilik ıslahatı, işsizlik üzere iktisat temelli hususlar. Hatta Macron birinci tipten önce iktisat hakkında pek konuşmadığı için sinerjisini kaybetmişti. 10 Nisan akşamı yaptığı konuşmada hayat pahalılığıyla ve işsizlikle mücadele edeceğiz söylemlerini bastıra bastıra söylemesi boşuna değildi. Yanlışını fark edip yeniden iktisat konuşmaya başladı. Hatta Rusya-Ukrayna Savaşı’nın seçimlere yönelik izdüşümü bile iktisat üzerinden oluyor. Le Pen sürekli hayat pahalılığı üzerinden Macron’a eleştiride bulunuyor ve savaşın akabinde başlayan güç krizi yüzünden Macron döneminde geçen yakıt ve elektrik vergisini eleştiriyor. Bu vergiyi yüzde 20’den yüzde 5,5’e indireceğini söylüyor.”
MELENCHON’UN VAATLERİ GENÇLERİ CEZBETTİ
Fransa’da cumhurbaşkanlığı adayları içinde en geniş kapsamlı ve detaylı gençlik programı ise, Mélenchon’a aitti.
Mélenchon’un gençlik programında, gençlere pek fazla yer verildi: “2021’de, 18 ila 24 yaş içindeki gençlerin yaklaşık üçte ikisi, sıhhat krizinin zihinsel sıhhatleri üzerinde olumsuz bir tesiri olduğuna inanıyor. 2021’de, yüzde 40’ı yaygın anksiyete bozuklukları ve yüzde 21’i orta derecede şiddetli yahut şiddetli depresif bozukluklar bildiriyor. 18-24 yaşındakilerin yüzde 32’sinin ruh sıhhati sorunu var, bu genel nüfusa nazaran 11 puan daha fazla. Son olarak, bağımlılıklar birinci karantinadan bu yana yüzde 30’dan fazla arttı.”
Mélenchon, bir daha birebir gençlik programı dahilinde, 2002’de 18-24 yaşındakilerin yoksulluk seviyesinin yüzde 17,6’dan 2018’de yüzde 23’e yükseldiğine dikkat çekmiş, 2021’de 18-25 yaşındakilerin yüzde 22’sinin yani 619 bin kişinin işsiz olduğunu kaydetmişti. Bu da, bir yılda yüzde 16’lık bir artış manasına geliyor.
Fransa’da yaşayan gazeteci Meltem Ö. Marbois’ya nazaran ise, Jean-Luc Mélenchon, geldiği Sosyalist Parti’nin Cumhurbaşkanı François Hollande’ın ikinci periyot aday olamayacak kadar hayal kırıklığı yaratan performansından daha sonra komünistlerin de dayanağıyla solda bir başkan olarak çıkış yaptığında vergilendirme ve üniversal gelir, esrar kullanmasını yasallaştırma ve havayı, suyu ve gıdayı ‘ortak mallar’ olarak muhafaza, servetin bir daha dağıtılması, minimum fiyatın ve vergilerin artırılması, emeklilik yaşının 60’a indirilmesi ve oy kullanma yaşının 16’ya indirilmesi üzere vaatlerle gençlerin ilgisini çekti.
Marbois, “Mélenchon, gençlerle kurduğu bu diyaloğu pandeminin de tesiriyle yoksulluğu derinleşen öğrencilerle pekiştirdi. Bilhassa eğitim düzeyi yüksek olan öğrenciler ve çalışma hayatının başındaki gençler için umut kaynağı oldu” diyor.
Mélenchon, kapsamlı gençlik programında, “Ebeveynleriyle birlikte yaşayan gençlerin oranı 2016 ve 2019 yılları içinde ikiye katlanarak 18-24 yaş kümesinde yüzde 61’e ulaştı. Bu olgu, 2020’deki birinci konutlara kapanma sırasında yüzde 73’lük bir rekorla sıhhat kriziyle daha da pekiştirildi. 18 ila 24 yaş içindeki genç çalışanlar öğrencilerden daha yüksek bağımsızlığa sahiplerse, yüzde 50’den çoksı ebeveynleriyle bir arada yaşıyor, birebir vakitte yılda ortalama 7830 euro yahut ayda 650 euro’nun biraz üzerinde bir maaşla” diye belirtilmişti.
GENÇLERE KULAK VEREN SİYASETÇİ
Mélenchon, “Yoksulluk, işsizlik, buhran, güvencesizlik… Ülkemizin gençlerine nasıl davrandığı, bizim kadar varlıklı bir ülkenin sunacağı üzere değil. Geçmişleri ve durumları ne olursa olsun, gençler, sıhhat kriziyle şiddetlenen, sadece anlık kâr mantığıyla yönlendirilen siyasetlerin feci sonuçlarının yükünü taşıyorlar” demişti.
ötürüsıyla, Marbois, Mélenchon’un bu tespitleri ile gençlere hitap ettiğini ve onları güzel dinlediğini kaydediyor. Lakin, Marbois’ya nazaran Mélenchon, aldığı bu sorumluluğa karşın solda birleşme için önemli bir uğraş göstermedi.
“421.420 oy farkıyla 2. çeşide katılamadı lakin kendisi için fazlaca büyük bir skor elde etti. Bu da tekrarki seçime solun bir numaralı adayı olma avantajı ile girecek olması manasına geliyor. Marine Le Pen ve babasının çeyrek asırda inşa ettiği başarıyı gençleri etkileyen ekonomik kriz niçiniyle daha kısa müddette inşa etmiş oldu.”
Fransa’da ikinci çeşidi 24 Nisan’da gerçekleşecek olan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde gençlerin oy tercihleri, yeni periyodun gençlik siyasetlerinin da kodlarını belirleyecek.
48,7 milyon vatandaşın oy kullandığı, 18-24 yaş içindeki gençlerin yüzde 42’sinin, 25-34 yaş aralığındakilerin ise yüzde 46’sının sandığa gitmediği seçimlerde birinci cinste kendisini ideolojik olarak merkezde konumlandıran Macron yüzde 28,1; çok sağcı siyasetçi Le Pen ise yüzde 23,3 oy aldı.
Fransa’da gençler toplam nüfusun yaklaşık yüzde 19’unu oluşturuyor. Bu gençlerin ortalama üçte ikisi, 2017 seçimlerinin iki evresinde da sandığa gitmişti. bir daha tıpkı genç nüfusun yaklaşık üçte ikisi temel tasaları olarak “satın alma gücündeki azalma”yı gösteriyor.
Lakin seçim sonuçlarının sosyolojik açıdan gösterdiği bir öteki eğilim daha var: “Fransa’nın Trump’ı” olarak anılan Le Pen’e 18-24 yaş ortası her dört gençten birinin, beş yıllık cumhurbaşkanlığı devrinde sık sık popülist ve dini ayrımcılık telaffuzlarıyla gündeme gelen Macron’a da her beş gençten birinin oy vermesi, ayrıyeten çok solcu aday Jean-Luc Mélenchon’un da gençlerin üçte birinin oyunu alması gerçek okunduğunda, Fransa özelinde değerli iletiler veriyor.
GENÇLER SİYASETTEN KOPMUŞ DURUMDA
Strasbourg Üniversitesi bünyesindeki Türkiye Etütleri Kısmı yöneticisi siyaset bilimci Prof. Samim Akgönül’e bakılırsa; gençlerin Le Pen ve Mélenchon’a oy vermesinin ne iç siyasetle ne de dış siyasetle ilgisi var.
“Öncelikle gençler oy vermiyor. Verenler de yerleşik partilere (Les Républicains, Parti Socialiste, Fransız Komünist Partisi) ya da iktidara (Macron) oy vermiyorlar. Bunun niçini kuşaksal olarak Fransa’da siyaset kurumundan ümidin kesilmiş olması, hatta siyasetten nefret edilmesi. O yüzden oy veren gençler ya radikal sola (Mélenchon) ya da radikal sağa (Le Pen) oy veriyorlar ki bir şeyler sarsılsın, yer yerinden oynasın” diye açıklıyor Akgönül.
Mélenchon’un seçim vaatleri içinde, oy verme yaşını 16’ya indirmek, minimum fiyatta 200 Euro’luk bir artış sağlamak yer alıyordu.
İç siyasette dini semboller, göçmenler ve yabancı düşmanlığı konusundaki telaffuzlarıyla bir kesitin beklentilerine karşılık vermiş olan Le Pen’e verilen oylar, Fransa’nın yanı sıra Avrupa’da da çok sağın yükseliş trendi içerisinde olduğunun bir ispatı ve yansıması.
Le Pen, seçim kampanyası sırasında, tüm kamusal alanlarda başörtüsünün yasaklanması konusunda davette bulunmuş, “Emniyet kemerinizi takmamak nasıl yasa dışı ise, bu hususta da insanlara para cezası verilmesi gerekiyor. Kolluk kuvvetleri bunu rahatlıkla uygulayabilir” demişti. Le Pen, dış siyasette da NATO aksiliği ve Putin’e yakınlığıyla rakibinden ayrılıyor.
FRANSA’DA MİLLİYETÇİ SAĞ BAKİ KALDI
Prof. Akgönül’e nazaran; klasik olarak 5. Cumhuriyet’te 1958’den beri Gaulist ve Liberal sağ bir yanda, Sosyalist ve Komünist sol başka yanda yarışılırdı ve bu yerelde ve ülke çapında paralel biçimde ilerlerdi.
“1980’lerin sonundan itibaren Milliyetçi sağ Le Pen özelinde yükselişe geçti ve üçüncü aktör olarak yerini aldı. 2000’lerde sol süratli bir bölünmeye geçti ve komünistler, radikal sol ve yeni aktör olarak Yeşiller yavaş yavaş hegemon Sosyalist Parti’yi bitirdiler. Sağda ise Macron ‘Kültürel olarak solda, ekonomik olarak sağdayım’ dese de, kapitalizmle bir kederi olmadan solda konumlanamadığından sağın ortasına yerleşti ve klasik sağ partileri bitirdi. Sol, eski Sosyalist Partili Mélenchon’un eline geçti, sağ ise Macron’un” diyor Akgönül.
ötürüsıyla, Akgönül’e bakılırsa, Fransa’da 2000’lerden daha sonra sağ-sol ayrımı baki kalsa da, aktörler değişti.
“Sabit alan aktör ise milliyetçi sağ oldu. İşlenen temalar tam 40 yıldır birebir ve bu sebat işe yaradı, her seçimde biraz daha yüksek oy aldı. Hele bu seçimlerde sağın daha sağında bir aday çıkınca (Zemmour) Le Pen popülist telaffuzuna rağmen ‘saygıdeğer’ sağa oturdu. Yani Zemmour’un sert ırkçılığı bir biçimde Le Pen’in kanıksanmış ırkçılığını yasallaştırdı. Bu epey tehlikeli elbet” diye ekliyor Akgönül.
Öte yandan, Fransa solunun hayli bölünmüş bir durumda olduğuna ve bu bölünmüşlüğün yerelde çok güzel işe yaradığına, sol partilerin mahallî seçimlerde bölgesel muvaffakiyetler elde etmelerine rağmen ülke çapında silindiklerine dikkat çeken Akgönül, bunun tek istisnasının Mélenchon olduğunu belirtiyor.
“O da ergenlerden oy alıyor fakat kendisi epeyce yaşlandı. Muhtemelen son cumhurbaşkanlığı seçimiydi. Gençler Fransa’da iktisat, kimlik ve etraf bahislerinde hassaslar. Mélenchon daha sonrası sol bu konularda mahallî ve ulusal seviyede farklı siyasetler üreterek lakin varlığını koruyabilir. Bu da kolay değil” diye ekliyor.
SOSYO-EKONOMİK ADALETSİZLİĞE İTİRAZ
Paris/Sorbonne Üniversitesi’nden sosyolog-akademisyen Pınar Kılavuz ise, gençlerin oy dağılımlarının ideolojik olarak birbirinden çok uzak iki aday olan Le Pen ve Mélenchon içinde bölünmesini şöyle açıklıyor:
“Ortak noktaları, Macron’u ‘zenginlerin başkanı’ olarak görmeleri ve var olan sosyo-ekonomik adaletsizlik. Gelir dağılımı, vergi sistemi, maaşların durumu ve servetin halkla eşit paylaştırılmaması üzere mevzular, bu iki farklı siyasi yelpazedeki gençlerin kesişim noktaları. Mélenchon bu problemlere tahlil ararken daha üniversal bir çizgideyken, Le Pen tüm seçim kampanyasını ‘Fransız kimliği’ üzerinden kurgulamış ve mesela bir sene iş bulamayan yabancının oturum müsaadesinin yenilenmemesi, devletten aldığı sıhhat hizmetleri dayanağının silinmesi ve bu biçimdelikle beş yıllık müddette devlet bütçesine 80 milyar Euro kazandırılması üzere tekliflerle gelmişti.”
Pekala şu anda Mélenchon oyun dışı kaldığına göre, gençler Le Pen ile Macron içinde nasıl bir tercih izleyecekler?
Kılavuz’a nazaran, hem Macron birebir vakitte Le Pen, önümüzdeki kısıtlı devirde Mélenchon’un genç kitlesini kendilerine çekmeye çalışacak.
“Bunun için birinci adımlar atıldı. Yüklü olarak üst sınıfın oylarını alan, toplumsal yardımlar konusunda kısıtlama getirmeyen Macron, bayan hakları, göçmenler ve insan hakları olmak üzere ortak pahalar altında buluşma davetinde bulundu. Savaş bitince Rusya ile bir daha güzel diplomatik münasebetler kurulmasını telkin eden ve Rusya’ya yönelik yaptırımların Fransızları olumsuz etkileyeceğini söyleyen, emekçilerin oylarını alan Le Pen ise, toplumsal adalet, gelir eşitsizliği, alım gücü üzerinden seçim telaffuzlarına yük verdi” diyor Kılavuz.
ötürüsıyla, gençler de önümüzdeki periyotta bu iki adayın kelam konusu vaatleri üzerinden oy tercihlerini netleştirecekler.
GENÇ SEÇMEN HOMOJEN DEĞİL
Fransa’daki seçim sürecini alandan takip eden Sciences Po Paris siyaset bilimi yüksek lisans öğrencisi Mehmet Yaşar Altundağ’a göre, Fransa’da gençler için en tanınan siyasi tercih, oy kullanmamak olup, “A voté” halinde kampanyalar düzenlenerek toplumsal medya aracılığıyla oy verme şuuru geliştirilmeye çalışıldı.
Lakin, Altundağ da “genç seçmen” dediğimiz kümenin homojen bir küme olmadığının bilhassa altını çiziyor: “Oy verme davranışında bile hangi sınıftan geldiğiniz, göçmen olup olmadığınız ve özellikle eğitiminiz belirleyici oluyor. Amaïa Courty isimli bir sosyoloğun eşitsizlikler üzerinden siyasete iştirak üzerine bir tezi var. Onun bulgusuna göre üniversite mezunu olan gençler siyasete baya etkin katılırken yalnızca lise mezunu gençler siyaseten o kadar angaje değiller. Siyasete iştirakin içindeki farka baktığımızda bu oran farkı yüzde 30’ları buluyor.”
Altundağ’a göre Macron’dan fazla Mélenchon ve Le Pen üzere siyasetçiler Fransa’daki gençler tarafınca daha çok tercih edildi.
“Genç işsizliği Fransa’da yüzde 20 dolaylarında, enflasyon Rusya savaşı ve pandemiyle Avrupa’da endişe verici noktalara ulaştı, pandemi özellikle ruhsal ve toplumsal açıdan gençleri kötü etkiledi. Avrupalı bir genç için mesken alabilmek ve kısa dönemli kontratlara mahkum olmadan çalışmak hayal olmuş durumda. Bütün bunların üzerine temsil edilmemeyi de eklediğinizde gençlerin sistem karşıtı iki partinin temsilcisine -Mélenchon ve Le Pen- gitmesi şaşırtıcı değil” diyor Altundağ.
EMEKLİLİK VE UKRAYNA SAVAŞI
Öte yandan Altundağ, Fransa özelinde iki mevzunun halihazırda başkanlık yarışının temellerinden birini oluşturduğunu da ekliyor: Emeklilik ve Rusya’nın Ukrayna işgali. Çünkü, emeklilik yaşının yükselmesinden en epey, iş piyasasına girip yeni sistem altında çalışacak olan gençler etkilenecek.
“Fransa dünyada GSYİH’sına oranla toplumsal harcamalara en çok para ayıran ülke. Ülkenin ulusal karının yüzde 31’i toplumsal harcamalara gidiyor. Macron’un başından beri emeli da bu harcamaları kısmak. Bu harcamanın en büyük kalemlerinden biri de emeklilik. Hakikaten kendisi kamu dayanaklı 60 yaşında emekli olabilmeyi sağlayan sistemi reforme etmek istediğinde Fransa’nın en uzun grevlerinden biriyle karşılaşmıştı. Şimdi de emeklilik yaşını 62’den 65’e yükseltmek istediğini söylüyor. Yalnızca emeklilik özelinde değil, Macron’un bu reformist siyasetleri onun neoliberal ve piyasacı olduğu mentalitesini güçlendiriyor, gençleri ona oy verdirmekten çekindiriyor” diye açıklıyor Altundağ.
Öte yandan, Mélenchon’un emeklilik yaşını 60’a indirmeyi önermesi, taban ücreti artırma vaadi, Altundağ’a bakılırsa, gençler nezdinde “Sizin yanınızdayım” bildirisi halinde algılandı. “Ayrıca Mélenchon partisinde gençlere oldukça rol veriyor. örneğin partisinin meclis küme başkanvekili 33 yaşındaki Mathilde Panot” diye ekliyor Altundağ.
Pekala, Rusya’nın Ukrayna topraklarını işgali, dolaylı olarak Fransız gençlerin oy verme eğilimine tesir etti mi?
Altundağ’a bakılırsa, bunun marjinal düzeyde bir tesiri oldu: “Şu anki seçimlerin ana konusu enflasyon, emeklilik ıslahatı, işsizlik üzere iktisat temelli hususlar. Hatta Macron birinci tipten önce iktisat hakkında pek konuşmadığı için sinerjisini kaybetmişti. 10 Nisan akşamı yaptığı konuşmada hayat pahalılığıyla ve işsizlikle mücadele edeceğiz söylemlerini bastıra bastıra söylemesi boşuna değildi. Yanlışını fark edip yeniden iktisat konuşmaya başladı. Hatta Rusya-Ukrayna Savaşı’nın seçimlere yönelik izdüşümü bile iktisat üzerinden oluyor. Le Pen sürekli hayat pahalılığı üzerinden Macron’a eleştiride bulunuyor ve savaşın akabinde başlayan güç krizi yüzünden Macron döneminde geçen yakıt ve elektrik vergisini eleştiriyor. Bu vergiyi yüzde 20’den yüzde 5,5’e indireceğini söylüyor.”
MELENCHON’UN VAATLERİ GENÇLERİ CEZBETTİ
Fransa’da cumhurbaşkanlığı adayları içinde en geniş kapsamlı ve detaylı gençlik programı ise, Mélenchon’a aitti.
Mélenchon’un gençlik programında, gençlere pek fazla yer verildi: “2021’de, 18 ila 24 yaş içindeki gençlerin yaklaşık üçte ikisi, sıhhat krizinin zihinsel sıhhatleri üzerinde olumsuz bir tesiri olduğuna inanıyor. 2021’de, yüzde 40’ı yaygın anksiyete bozuklukları ve yüzde 21’i orta derecede şiddetli yahut şiddetli depresif bozukluklar bildiriyor. 18-24 yaşındakilerin yüzde 32’sinin ruh sıhhati sorunu var, bu genel nüfusa nazaran 11 puan daha fazla. Son olarak, bağımlılıklar birinci karantinadan bu yana yüzde 30’dan fazla arttı.”
Mélenchon, bir daha birebir gençlik programı dahilinde, 2002’de 18-24 yaşındakilerin yoksulluk seviyesinin yüzde 17,6’dan 2018’de yüzde 23’e yükseldiğine dikkat çekmiş, 2021’de 18-25 yaşındakilerin yüzde 22’sinin yani 619 bin kişinin işsiz olduğunu kaydetmişti. Bu da, bir yılda yüzde 16’lık bir artış manasına geliyor.
Fransa’da yaşayan gazeteci Meltem Ö. Marbois’ya nazaran ise, Jean-Luc Mélenchon, geldiği Sosyalist Parti’nin Cumhurbaşkanı François Hollande’ın ikinci periyot aday olamayacak kadar hayal kırıklığı yaratan performansından daha sonra komünistlerin de dayanağıyla solda bir başkan olarak çıkış yaptığında vergilendirme ve üniversal gelir, esrar kullanmasını yasallaştırma ve havayı, suyu ve gıdayı ‘ortak mallar’ olarak muhafaza, servetin bir daha dağıtılması, minimum fiyatın ve vergilerin artırılması, emeklilik yaşının 60’a indirilmesi ve oy kullanma yaşının 16’ya indirilmesi üzere vaatlerle gençlerin ilgisini çekti.
Marbois, “Mélenchon, gençlerle kurduğu bu diyaloğu pandeminin de tesiriyle yoksulluğu derinleşen öğrencilerle pekiştirdi. Bilhassa eğitim düzeyi yüksek olan öğrenciler ve çalışma hayatının başındaki gençler için umut kaynağı oldu” diyor.
Mélenchon, kapsamlı gençlik programında, “Ebeveynleriyle birlikte yaşayan gençlerin oranı 2016 ve 2019 yılları içinde ikiye katlanarak 18-24 yaş kümesinde yüzde 61’e ulaştı. Bu olgu, 2020’deki birinci konutlara kapanma sırasında yüzde 73’lük bir rekorla sıhhat kriziyle daha da pekiştirildi. 18 ila 24 yaş içindeki genç çalışanlar öğrencilerden daha yüksek bağımsızlığa sahiplerse, yüzde 50’den çoksı ebeveynleriyle bir arada yaşıyor, birebir vakitte yılda ortalama 7830 euro yahut ayda 650 euro’nun biraz üzerinde bir maaşla” diye belirtilmişti.
GENÇLERE KULAK VEREN SİYASETÇİ
Mélenchon, “Yoksulluk, işsizlik, buhran, güvencesizlik… Ülkemizin gençlerine nasıl davrandığı, bizim kadar varlıklı bir ülkenin sunacağı üzere değil. Geçmişleri ve durumları ne olursa olsun, gençler, sıhhat kriziyle şiddetlenen, sadece anlık kâr mantığıyla yönlendirilen siyasetlerin feci sonuçlarının yükünü taşıyorlar” demişti.
ötürüsıyla, Marbois, Mélenchon’un bu tespitleri ile gençlere hitap ettiğini ve onları güzel dinlediğini kaydediyor. Lakin, Marbois’ya nazaran Mélenchon, aldığı bu sorumluluğa karşın solda birleşme için önemli bir uğraş göstermedi.
“421.420 oy farkıyla 2. çeşide katılamadı lakin kendisi için fazlaca büyük bir skor elde etti. Bu da tekrarki seçime solun bir numaralı adayı olma avantajı ile girecek olması manasına geliyor. Marine Le Pen ve babasının çeyrek asırda inşa ettiği başarıyı gençleri etkileyen ekonomik kriz niçiniyle daha kısa müddette inşa etmiş oldu.”
Fransa’da ikinci çeşidi 24 Nisan’da gerçekleşecek olan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde gençlerin oy tercihleri, yeni periyodun gençlik siyasetlerinin da kodlarını belirleyecek.