Ceren Ergenç yazdı: Çin’in yeni ‘İkinci Adam’ı kim olacak?

bencede

New member
Üniversal gazetesi muharriri Ceren Ergenç, Kasım’da yapılacak olan ve Çin’in iç siyasetinde belirleyici değeri olan ÇKP kongresinin beraberinde Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in de siyasi geleceğini etkileyeceğini yazdı.

Kongrenin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in üçüncü bir periyot daha vazifeye devam etmek için kâfi siyasi dayanağa sahip olup olmadığı konusunda da ipuçları vereceğini belirten Ergenç, yazısında Xi Jinping’in Çin’de bir daha bir ‘tek adam’ın doğuşunu simgelediğine dikkat çekerek, mümkün başbakan adaylarını kıymetlendirdi.



Cumhurbaşkanı Xi ve Başbakan Li içindeki çatışmalara da değinen Ergenç, yeni başbakan adayları içinde, uzmanlık alanı yoksullukla çaba olan Hu Chunhua’nın isminin çoğunlukla söylem edildiğini belirtti.

Ceren Ergenç’in Çin’in yeni “İkinci Adam”ı kim olacak? başlıklı yazısı şu biçimde:

“Sonbahar periyodu, dünyanın iki muhteşem gücünde değerli siyasi dönüm noktalarına şahit olacak. ABD’de Temsilciler Meclisi seçimi kasımda yapılacak. çabucak hemen kesin tarihi belirli olmamakla bir arada, Çin’de ÇKP’nin parti kongresi de muhtemelen kasımda olacak. Her ikisi de ABD ve Çin’in iç siyasetindeki siyasi güç dağılımını belirleyecek. Bu iki global aktörün iç siyasi güç dağılımları tüm dünyada pasaportlarımızdaki çiplere varıncaya kadar hepimizi etkiliyor.

ÇKP kongresinde şu anki Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in üçüncü bir periyot daha bakılırsave devam etmek için kâfi siyasi takviyeye sahip olup olmadığı belirli olacak. Son aylarda gitgide sıkılaşan Sıfır Kovid siyaseti ve özel sermaye denetimlerine bakarak parti kongresinin Çin’de bir daha bir tek adamın doğuşunu simgelediği konuşuluyor. Xi’nin ordu, polis ve istihbarat üzerinde tam denetiminin olduğu bir gerçek. O yüzden, üçüncü periyoda devam etmesi en büyük mümkünlük. Lakin Mao-vari bir kontrolsüz liderlik gücüne kavuşması için yalnızca devlet başkanlığına devam etmesi kâfi değil. ÇKP’nin kabinesi sayılabilecek Politbüro’daki güç dağılımında üstünlüğü elinde tutması ve başbakanın kendi grubundan olması da gerekli. Cumhurbaşkanıyla başbakanın parti ortasında başka hiziplerden olması iktidar için denetleme sistemi misyonu görüyor. Şu anki başbakan Xi’yle tıpkı hizipten değil ve her ne kadar Xi, gücünü anayasa değişikliği yoluyla kurumsal olarak pekiştirmiş olsa da Başbakan Li Keqiang hem şu andaki siyasetler için bir fren vazifesi görüyor, tıpkı vakitte bir daha sonraki başbakanın da tıpkı özerkliğe sahip olması için çabalıyor.

Xi, parti ortasındaki ‘prens’ tabir edilen seçkinlerin mensup olduğu Şanghay hizbinden gelirken, Li, halkın içinden çıkmış ve parti tarafınca yetiştirilmiş Parti Gençlik Örgütünden geliyor. Xi, iktidara geldiği günden itibaren rakiplerini yolsuzluk soruşturmalarıyla elimine etti ve 2018’deki anayasa değişikliğiyle Li’nin başını çektiği hükümetin siyaset imal süreçlerindeki rolünü azalttı. Ardından, 2021 yılında, Mao daha sonrası devirdeki iştirakçi üst idare pratiğini elimine edecek olan ‘çekirdek-kadro liderlik’ kavramını kurumsallaştırdı. Bütün bunlar başbakanın denge-denetleme fonksiyonunu epey zayıflattı.

Ancak, Li bakılırsavinin son yılında Xi’nin artan gücünü sınırlamak için harekete geçti. Bu bakılırsavinden daha sonra artık emekli olacağı için, hem halk tıpkı vakitte parti için geriye bırakacağı mirası şekillendireceği değerli adımlar attı. Halkı fakirleştiren Sıfır Kovid siyasetinin kollayıcı toplumsal siyasetler içermemesine açıktan itiraz edebilen tek devlet insanı oldu. Misal biçimde, yoksulluk, lokal idarelerin borçluluğu, işsizlik üzere siyasetlerde Xi’nin siyasetlerine itirazlarını yerele yaptığı ziyaretlerde açıktan lisana getiriyor. Daha da değerlisi, genç istihdamının birçoklarını sağlayan platform iktisadı ve dijital dala takviye kelamı verdi. Bu, tecrübeli Pekin Muhabiri Lingling Wei’nin tabiriyle, toplumsal mukaveleyi değiştirmeye çalışan Xi’nin planlarını bozan bir tutum. Üstelik devletin resmi basın organı Halkın Sesi gazetesinde Li’ye farkedilir oranda daha fazla yer verilmeye başlandı ki, bu Xi’ye verilen takviyenin şartsız olmadığı, parti kongresine giden yolda Li’nin hizipler ortası dengelerde siyasi gücünün arttığı formunda yorumlanıyor.

Xi’nin muhtemel üçüncü devri için ismi geçen üç başbakan adayı var. Bunlardan Xi’ye en yakın olan, Şanghay’ın Vilayet Parti Sekreteri Li Qiang’dı. Lakin, bahar aylarında merkezi hükümetin Li Qiang’ı ortadan çıkararak uyguladığı Şanghay karantinası, Li’nin Xi tarafınca gözden çıkarıldığı formunda yorumlandı. Şu anki başbakan yardımcılarından Wang Yang, Li Keqiang üzere Parti Gençlik Örgütünden geliyor ancak Xi’yle şimdiye kadar hiç bir sürtüşmesi olmadığı için üzerinde en kolay uzlaşılabilecek aday üzere duruyor. Fakat, Wang Yang 67 yaşında, yani epeyce yakında emeklilik için yaş sonuna dayanacak. Üçüncü aday Hu Chunhua 59 yaşında ve bir periyot başbakan olduktan daha sonra hâlâ cumhurbaşkanı olabilecek kadar genç. Üstelik Li Keqiang üzere Parti Gençlik Örgütünden geliyor. Yani, başbakan olması halinde, Xi’nin parti ortasındaki gücünün hudutlarını en açıktan gösterecek aday.

Ağustos ayında üst seviye yöneticilerin kasımdaki parti kongresine hazırlık yaptıkları bâtın Beidaihe toplantısında Hu Chunhua’nın isminin çoğunlukla söylem edildiği söyleniyor. Hu Chunhua, hem Tibet ve İç Moğolistan üzere azınlık bölgelerinde, birebir vakitte Guangdong üzere iktisat merkezlerinde bakılırsav yapmış, kriz idaresindeki başarısıyla bilinen bir devlet insanı. Uzmanlığı, kendisi üzere Gençlik Örgütünden yetişmiş şu anki başbakan Li Keqiang üzere, yoksullukla çaba. Geçtiğimiz ay, kırsal nüfusun fakirleşmesiyle ilgili yayımladığı raporda Xi’nin yoksullukla gayret programına -onaylamadığı bilindiği biçimde- tam elli defa atıfta bulunmuş. Bu da, ileride bir arada çalışabilmenin yollarını açma daveti olarak yorumlanıyor. Yaz ayları Çin’de sıcak dalgasıyla geçti ancak siyaset kulisleri de bir o kadar sıcak.” (KAYNAK)