“Çeltik fiyatlarındaki artışın ardında stokçuluk var”

Beykozlu

New member
Mehmet Hanifi GÜLEL

Pirinç fiyatları son 1 ayda süratli bir tırmanışa geçti. Çeltik meblağlarına paralel artış gösteren pirinç fiyatları 17 Mart’a 13,5 liradan satılırken, bugün 18,5 liraya kadar yükseldi. Kesim temsilcileri, büyük ölçekli alıcıların ellerinde bulundurdukları çeltiği piyasaya arz etmemesinin meblağları artırdığını öne sürüyor. Geçen dönemin eseri çeltikte fiyat artışına niye olacak yüksek bir maliyet artışının olmadığını tabir eden dal temsilcileri, girdi maliyetlerinin önümüzdeki dönem ekimlerine yansıyacağını, lakin kimi büyük ölçekli çeltik alıcılarının maliyet artışlarını bugünden satış fiyatlarına yansıttığını söylüyor.

Türkiye’nin 2021 yılı çeltik üretimi evvelki yıla göre yüzde 2 artışla yaklaşık 1 milyon tona ulaştı. 1 milyon ton çeltik de 600 bin ton pirince denk geliyor. Dönem eden stoklarla birlikte pirinçte önemli bir arz sorun beklenmiyor. Piyasada rastgele bir arz badiresinin olmamasına karşın çeltik fiyatlarındaki artışın ‘anormal’ olduğu belirtiliyor.


Pirinçteki fiyat artışının bölümde bulunan büyük aktörlerinden kaynaklandığını belirten Gönen Ziraat Odası Lideri Necati Özkurt, hasat devrinde bir kısım endüstrici piyasadan kilogramını 7,5 liradan çeltik aldığını söylemiş oldu.

Çiftçinin elindeki eser tükenince, sanayicilerin elindeki stokları satışa sunduğunu kaydeden Özkurt, “Ramazan fırsatçılığı, 2 yıldır yapılmayan düğün aktiflikleri ve okulların açılmasıyla talebin artması piyasada fiyatları tetikledi. Piyasada çeltik fiyatı şu an 9 ile 10 lira içinde bulunuyor. Yerli bir markette baldo 18 liraya kadar çıkmış bulunuyor. Fiyat artışlarında girdi maliyetleri de kıymetli bir etken, lakin girdi maliyetleri 2022 yılı için yapmalıyız. Bugün ekeceğimiz eserlerde kesinlikle maliyet farkı olacak.” dedi.

Öbür yandan bu yıl 15-20 gün öncesine kadar ekimde azalma gözlemlediklerini anlatan Özkurt, “Fiyat siyasetinden dolayı çiftçilerin mısır ekimine yönelmesi bekleniyordu. Son devirde fiyatlar artınca çeltik ekimine tekrar yöneldiler. Koşullar bu biçimde devam ederse önümüzdeki dönem çeltikte 10 lira düzeyinde fiyat oluşacak. Çeltikte 10 liralık sayılar çiftçi bazında düzgün. Fazlasını beklemek ise tüketicilere ihanet olur.” diye konuştu.

Pirinç meblağlarının, maliyetlerin artmasından kaynaklandığını söz eden İpsala Ziraat Odası Lideri Hüseyin Darcan, girdi meblağlarının geçen yıla nazaran 3-4 kat artığını belirtti. Piyasanın kendini bir biçimde regüle etmek zorunda kaldığını lisana getiren Darcan, bunun bütün dallar ve stokçular için de geçerli olduğunu söylemiş oldu. Yeni hasada daha 5 ay kaldığına dikkat çeken Darcan, “Şu an Tarım Kredi Kooperatifleri bölgemizde uzun dane çeltiğin fiyatını 9 liraya çıkardı ancak piyasada 10 liraya dayanmış durumda. Geçen yıl çeltiğin kilosu 6 liradan alınıyordu, bu yıl dönemde 12 lira üzere bir fiyat bekliyoruz. Pirinç meblağlarında yüzde 10 artış olsa bile girdi maliyetlerinde yüzde 200’e varan artışlar var.” sözlerini kullandı.

Bölgelerinde çiftçilerin içinde çeltik haricinde farklı eserlere yönelenlerin de olduğunu bildiren Darcan, “Bu yıl bizim bölgede yüzde 20 civarında eser değişiği belliyoruz. Bugün 100 dönümlük çeltik ekimi için 600 bin lira sermaye gerekiyor. Artık çiftçiler bunun riskini almak istemiyor.” dedi.