bencede
New member
ATİNA – Siz canavarlara karşı savaşırken, diğerlerinin da sizinle birebir biçimde kendi canavarlarına karşı savaşıyor olduğunu bilmek beşerde tanımı güç bir his uyandırır. Nazım Hikmet de bu duyguyu açıklarken şöyleki söylüyordu bir şiirinde:
“Çin’den İspanya’ya, Ümit Burnu’ndan Alaska’ya kadar / her mili bahride, her kilometrede dostum ve düşmanım var. / Dostlar ki bir kez bile selâmlaşmadık / tıpkı ekmek, birebir hürriyet, birebir hasret için ölebiliriz. / Düşmanlar ki kanlarına susamışım, kanıma susamışlar. / Benim kuvvetim: / Bu büyük dünyada yalnız olmayışımdır (…)”
**
İşte bugün, dünya müthiş bir yıkımın içerisinde. Milliyetçi telaffuzlar dört bir yandan damarlarımızda akan kana atak ediyor ve siyasi söylemi tesiri altına alıyor. ötürüsıyla şirazesi kaymış bir atmosferde asıl düşmanın kim olduğunu bulmak asıl nazaranv haline geliyor.
Türkiye’de nasıl ki ‘dış güçler’ bozuk sistemin öne sürülen nedeni olarak sunuluyorsa, Yunanistan’da da Türkiye gündemi milliyetçi hisleri körükleme fonksiyonu görüyor. Hatta sol kanatta yer alan kimi partiler dahi kimi vakit bu tuzağa düşebiliyor.
Ancak âlâ haber şu ki herkes bu biçimde düşünmüyor. bir hayli sosyalist, komünist Yunanistan’daki savaş ve Türkiye gündemine karşı daha farklı ve kapsamlı bir toplumsal tahlilden yana tutum alıyor. Yunanistan’daki komünist ittifak ANTARSYA içerisinde bulunan Komünist Kurtuluş için Yeni Sol Akım (NAR) bu örgütlerden bir tanesi. NAR Merkez Komite Üyesi Pavlos Antonopoulos ile konuştuk. Yunanistan’da yaklaşan seçimleri ve Türkiye gündeminin toplumsal yankısını değerlendirdik.
Pavlos Antonopoulos
‘PARLAMENTODA KRAVATLI FAŞİSTLER VAR’
Yunanistan bu yıl daha farklı bir seçim sistemiyle sandık başına gidiyor. İkinci hatta tahminen üçüncü tıbbın olabileceği bir sistem bu. Ülkede an itibariyle nasıl bir seçim atmosferi hissediyorsunuz? Başka partilerin siyasi telaffuzlarını nasıl buluyorsunuz?
Tüm partiler kendi hareketlerini seçime hazırlıyor. Son periyotta seçim çalışmaları başladı. çabucak hemen seçimlerin tam tarihi duyurulmadı fakat baharda yapılması bekleniyor. Nisan ya da mart üzere olacağını düşünüyoruz.
İktidardaki Yeni Demokrasi (YD), hükümet kurabilmek ve mecliste çoğunluğa sahip olabilmek için kendileri açısından bu seçimlerin sıkıntı olacağını biliyor. Yeni sisteme nazaran seçimlerin birinci çeşitte bitmesi için birinci gelen partinin yaklaşık 38-40 civarı oy alması gerekiyor. YD için bu imkânsız. Başka partilerin, bilhassa de SYRIZA’nın ise hükümet kurmaya yetecek gücü yok. PASOK[1] ile bir cephe kurmayı denediler. Lakin biz her şeyin ikinci çeşitte belirginleşeceği kanısındayız.
Parlamentodaki öbür partiler içinde ise kostüm giymiş faşistleri görüyoruz. (Kostüm giymeyen Altın Şafak üzere değil…) Onlar da yaklaşık yüzde 4-5 üzere bir oy alabileceklerini düşünüyorlar. Yunanistan’da seçim barajı yüzde 3.
PASOK’a ve Yunanistan Komünist Partisi’ne (KKE) gelecek olursak eğer… KKE’nin yüzde 5-6 oranında oy alması kestirim ediliyor, limit genelde bu. PASOK da 8-9 civarında.
‘UKRAYNA SAVAŞI VE SOLDA BÖLÜNMELER’
Şimdi parlamento haricinden bahsedelim. Biz de birebir durumdayız ve birtakım cephe oluşturma denemeleri yaptık. Tüm partiler, natürel yalnızca artık değil, fakat bir süre evvel çalışmalara başladık. olağan olarak ANTARSYA’mız var. Lakin bu birliği genişletmeyi planlıyoruz. Kolay olmuyor. Bunun bir sebebi de savaş gündemi.
Parlamento haricindeki örgütlerin savaşa dair tavırlarından bahsetmek gerekirse üçe ayırabiliriz. Kimileri Rusya’dan yana, başkaları NATO ile birlikte -ama tam da değil gibi… Ne de olsa NATO’dan bahsederken ‘olumlu’ istikamette konuşmak hayli kolay bir şey değil. Lakin Rusya’ya karşılar ve bu savaşı Rusya’nın kaybetmesi gerektiğini, ‘işgalci’ olduğunu belirtiyorlar. Öbürleri ise tam zıddını savunuyor…
Üçüncü görüş ise bizim de savunduğumuz görüş: Her ikisinin de karşısında yer almak. Biz savaşı durdurmamız gerektiğini düşünüyoruz. Öncelikle epey fazla insan ölüyor, ülkeler ziyan görüyor ve adil bir savaş değil, kimse için. Yalnızca yeni cepheler isteyenler için faydalı. Asya’da Çin, Rusya, İran ve tahminen de Hindistan ile bir arada bir cephe inşa etmek istiyorlar. Her şey pek karmaşık bir biçimde. Öteki taraf da olağan ki ABD ve Avrupa ile birliği önüne koyuyor.
Biz bunun bir dünya savaşına niçiniyet verme ihtimali niçiniyle pek tehlikeli olduğunu düşünüyoruz. Zira geriye dönüş olmayacak. olağan olarak NATO, Rusya’nın hem güç bölümünde tıpkı vakitte bunun da ötesinde pazarını kaybetmesi tarafında bir baskı uyguluyor. Rusya’nın da buna karşı bir şeyler yapması gerekti ve savaş Ukrayna üzerinde başladı. Lakin en nihayetinde sorun Ukrayna ve Rusya içinde bir sorun değil.
Tüm bu karmaşık durumdan dolayı birlikte örülecek ortak bir yola ulaşmak daha da zorlaştı. Bu fazlaca büyük bir sorun. Zira daha evvel biz bu biçimdesi bir fırsata sahiptik, 20’nin üzerinde siyasi örgüt hükümete ve siyasetlerine karşı bir aradaydık. Artık ise bunu bir daha yaratmak için cephe kurma arayışındayız. Özetle bizim için durum seçimlere birlikte gidebilme manasında pek karışık duruyor.
‘TÜM KANALLARDA TÜRKİYE AKSİSİ GÜNDEMİ GÖRÜYORUZ’
Türkiye’de düzenlenecek her seçimdilk evvel Yunanistan ile kriz yaşanması neredeyse alışıldık bir hal aldı. Tıpkı şeyi Suriye gündemi için de söyleyebiliriz. Lakin bu yılı değişik kılan Yunanistan’ın da Türkiye ile yakın vakit içinderda bir seçim süreci içerisine giriyor oluşu. Sizce bu tesadüf, ülke siyasetindeki söylemi nasıl etkiledi?
Hükümet son devirde fazlaca fazla Türkiye hakkında konuşuyor. Örneğin her gün haberlerin bir kısmı kesinlikle Türkiye hakkında oluyor. Propaganda düzeneği pek kuvvetli, tüm kanallarda Türkiye gündemini görüyorsunuz. şüphesiz bu gündem Türkiye’ye karşı bir telaffuzla ele alınıyor. “Ülkemizi savunmamız gerekiyor” üzere bir anlayış ön plana çıkartılıyor.
KKE’nin de birebir yolda olduğunu söylememiz gerekiyor. Alışılmış yalnızca KKE değil, SYRIZA’dan ayrılan Halk Birliği (LE) de tıpkı biçimde. (Fransa’daki Boyun Eğmeyen Fransa’nın başkanı Jean-Luc Melenchon’un öbür bir versiyonu diyebiliriz onlar için.) LE’nin biraz milliyetçi olduğunu söylememiz gerekiyor.
Bizim bu husustaki fikrimiz Yunanistan’da fazlaca lakin epey küçük bir azınlığı temsil ediyor. Biz her iki tarafın da savaş yanlısı bir istikamete dümen kırdığı görüşündeyiz. Öncelikle yalnızca seçimler için değil, beraberinde Ege Denizi’nde hegemonya sahibi olmak için. Hatta tahminen de biraz daha geniş bir alanda, Doğu Akdeniz’de… Libya ve Kıbrıs’ta gibisi bir çekişmeye şahit oluyoruz.
Yunanistan ve Türkiye’de her iki burjuva sınıfı da bu bölgede geçerli kelamın kendine ilişkin olmasını istiyor. ötürüsıyla bizim de her ikisine karşı savaşmamız ve savaşa ya da çatışmaya yanlışsız yönelen her türlü hareketin önüne geçmemiz gerekiyor. Doğal Ukrayna’daki bir ‘savaş’ değil bu, tahminen Ege Adaları ya da Kuzey hududunda bundan birtakım ‘bölümler’ olabilir fakat.
‘SOLUN BİR KISMI TÜRKİYE TERSİ PROPAGANDAYI BENİMSEDİ’
Milliyetçilik hakkında konuşmak gerekirse daha evvel de öbür kısımlara rastlamıştık: Makedonya hakkında, Arnavutluk hakkında… Bulgaristan hariç neredeyse etraftaki tüm ülkelerle sürtüşmeler gündeme getirilmişti. Lakin son devirde konuşacakları diğer bir bahis yoktu, bu niçinle ellerinden gelen her şeyi kullandılar. Örneğin Makedonya konusunda ismi vermek istemediler, “Kuzey Makedonya” hikayesi… Ve SYRIZA, milliyetçi telaffuzla tıpkı tarafta saf tuttu. Ege Denizi probleminde, militarist niyetlerde, askeriyeye ve silahlara daha fazla bütçe ayırma konusunda… YD ile tıpkı söylemi benimsediler.
Bu gündemde KKE, Ukrayna’daki savaştan bahsederken hükümetin silahlarını Ukrayna’ya vermemesi gerektiğini, aksi takdirde Ege adalarını Türkiye’ye karşı savunmada sorun yaşayabileceğimizi’ söylemiş olduler. Doğrusunu söylemek gerekirse trajik bir yorum… Öteki partiler de tıpkı istikamette tavır aldılar. Farklı bir bakış açısını sunanlar ise yalnızca ANTARSYA ile öteki birtakım Troçkist ve Maoist örgütler. Tüm Maoistler değil, onların içerisinde de farklı yaklaşımlar var.
Biz tüm bunların karşısında yer almaya çalıştık. Protesto şovları düzenledik, basın metinleri kaleme aldık, bir epey örgütün imzasıyla duyurular yayınladık… Bizim savaşa ve Ege Denizi sıkıntısına dair pozisyonumuzu kabul eden dokuz örgütün de içerisinde yer aldığı bir cephe oluşturduk. Bu yolu takip etmeye çalıştık. olağan olarak bu noktada milletlerarası alanda Türkiye’den dostlarımızla, yoldaşlarımızla yardımlaştık. Tıpkı yolu birlikte yürümeye çalıştık. Sendikaları da savaşa karşı telaffuzun içerisine katmaya uğraş ettik.
Ancak daha evvel de söylemiş olduğim üzere bu fazlaca lakin hayli güç. Bizim kendi pozisyonumuzu söz etme fırsatımız fazla yok. Zira bizim medyaya erişimimiz yok.
‘MİLLİYETÇİLİK FAŞİZME GİDEN BİRİNCİ ADIMDIR’
Peki tek taraflı bir propaganda yağmuru altında Yunanistan’da beşerler neler düşünüyor? Savaşı bir mümkünlük olarak görüyorlar mı?
Sorun bugün başlamış bir sorun değil. Yüz yıllık bir sıkıntı bu. Beşerler, burada Yunanistan’da genel olarak Türkiye’ye karşı konumlanıyorlar. Zira okullarda daima Türkiye hakkında bir sürü şey işitiyorlar: Yunanistan’ın 400 yıl boyunca işgal altında kalması, 1821’dilk evvel nelerin yaşandığı… Okullarda bu mevzular hakkında düzenlenen bir epey yıldönümü ve anma etkinliklerimiz var. Tiyatrolarla, şiirlerle çocuklar bu hususları sahneliyor…
Bazı beşerler bunu kabul ediyor. Fakat alışılmış ki herkes değil, bunun da altını değerle vurgulamalıyız. Çoklukla sol bölümden ve KKE’den gelenler Türkiye’ye karşı değiller. Yalnızca Türkiye hükümetine, AKP’ye karşı konumlanıyorlar.
Bazı açılardan Türkiye’den çok farklı bir durum aslında. Kendi adıma ben Türkiye’deyken direkt Yunanistan’a karşı konuşan kimseye rastlamadım. Lakin burada “Onlar her vakit bize karşılar” üzere şeyler söyleniyor…
Tabii ki şunun şuurundayız, milliyetçilik insanları bir ortaya getirmenin ve seçimler için bir şeyler hazırlamanın bir yolu. Lakin yalnızca bu değil: Faşizme de yardım ediyor. Milliyetçilik, faşizme giden yolda atılan birinci adımdır. Ve Yunanistan’da hükümet bunu ziyadesiyle kullanıyor. Umut ediyoruz ki seçimlerden daha sonra birtakım şeyler değişir. Lakin görünen o ki bizi fazlaca parlak bir sonuç beklemiyor. Tahminen yalnızca berbatın iyisi…
‘MİLLİYETÇİLİK DOĞUŞTAN GELMİYOR’
Sizin de gördüğünüz üzere burada üzerimize büyük bir sorumluluk düşüyor. Tüm bu aktörlere karşı savaşmamız gerekiyor. Lakin biz yine tekrar deneyeceğiz.
Aslında beşerler propaganda tarafınca yönlendiriliyor. çok sert, durmaksızın işletilen bir propaganda… Lakin insanların her vakit tıpkı biçimde reaksiyon vermediğini görüyoruz. Örnek vermek gerekirse büyük felaketler, tıpkı 1999’da Türkiye’de meydana gelen zelzele üzere. İnsanlara bu sarsıntı epey dokundu, epey etkilendiler ve Türkiye hakkında konuşabilmenin farklı bir yolunu gördüler. O niçinle insanların Türkiye halkına karşı doğuştan gelen, özünde var olan bir bakışa sahip olabileceklerine inanmıyorum. Şahit olduğumuz şey, durmaksızın maruz kalınan propagandanın bir eseri.
Mülteciler de kıymetli bir gündem. 2015’te buradan milyonlarca mülteci geçti. İnsanların büyük bir çoğunluğu onlardan yana hal aldı, yardım ettiler. Bizim bu bahis kapsamında kurduğumuz bir örgütümüz var ve herkes dahil olmak istedi. Doğal ki iki yıl daha sonra AB ile Türkiye içinde yapılan muahededen daha sonra işler değişti. Zira sonları kapattılar ve mültecilere karşı bir propaganda başladı. Ya da Türkiyeli mülteciler örneğin. Buradaki beşerler onları kabul etti. İnsanları bir şeye karşı olmaya ikna etmek fazlaca kolay değil. Yalnızca propaganda yoluyla mümkün olabiliyor.
‘ASKERİLEŞME İNSANLARIN ‘TEHİDİT ALTINDA’ HİSSETMESİNE niye OLUYOR’
SYRIZA’nın milliyetçi telaffuzları benimsemesi ile YD’nin tıpkı telaffuzları kullanımı içinde bir üslup farkı var mı sizce?
Örneğin SYRIZA hükümetteyken İsrail ile kontaklar kurdu. Filistinlileri rastgele bir yardımdan mahrum bıraktılar. hem de daha farklı bir niyet benimsediler ve bunu ‘sol’ bir imgeyle yansıtmaya çalıştılar. elbette sol örgütler SYRIZA’nın ne yapmaya çalıştığının ve sol ile olan arasının farkındaydı, burjuva sınıfının partilerinden bir oburu sadece! Onlardan hiç bir beklentimiz yok.
Peki bugün Türkiye hududa yakın yerlerde yaşayanlar tıpkı gündemi daha farklı hissediyor mu?
Sınıra yakın yerlerde yaşayan beşerler için her şey olağan olarak eskisi üzere değil. Örneğin Evros[2]… Bu bölgeler ağır bir biçimde silahlandırılıyor. Askeri faaliyetler artıyor. Türkiye gündemi ile mülteci gündemi bu insanları da değiştirdi. Evvelce mültecileri buyur edenler şimdilerde pek olumsuz bir yaklaşıma sahipler. Bunun askerileşme ile önemli bir bağı var. Zira bir bölgenin silahlandırılmasıyla bir arada insanların kendilerini ‘tehlike altında’ hissetmesi sağlanıyor.
‘MÜLTECİLERLE BAĞ KURMAMIZI İSTEMİYORLAR’
Bu manada her ne kadar siz destekliyor olmasanız da NATO ya da AB üzere büyük çaplı tertiplerin Yunanistan’ı yalnız bıraktığını düşünüyor musunuz? Örneğin iktisat ve mülteci gündeminde. En nihayetinde Yunanistan bu örgütlerle resmi bir bağa sahip. Sizce bu biçimdesi bir yalnızlık popülist telaffuzun de işine gelmiş olabilir mi?
Hiç yardım etmediler diyemem. Lakin mali yardımı kendi istedikleri yerlere yaptılar. Örneğin Frontex’i[3] ele alalım. Ege Denizi’ndeki huduttan Evros’a kadar çizilen hudut için kâfi mali kaynağı sağladılar. Kamplar için de o denli. Yunanistan’da birinci defa mülteciler için kamplar inşa edildi, tıpkı II. Dünya Savaşı sırasında ve öncesinde Almanya’da olduğu üzere… Üstelik SYRIZA da içerisindeydi, bunu onlar başlattı. olağan olarak AB’nin talimatları doğrultusunda… Daha öncesinde burada herkes dilediği yerde kalabiliyordu. İş bulup bir şeyler yapabiliyordu. Artık bu kampları dışarıya kapattılar. İçeriye giremiyoruz, hükümetten alınan özel müsaadeye sahip olmamız gerekiyor. Mültecilerle ve göçmenlerle bağ kurmamızı istemiyorlar. Bildiğiniz üzere bilhassa Almanya Yunanistan’a yardım etmedi. Memorandum üzere süreçlerde beşerler bunun farkında.
Bugün düşük fiyatlar ve geçim külfeti epey büyük bir sorun teşkil ediyor. Bilhassa de enflasyon. Başta buna bir istikrar oluşturulmaya çalışıldı. Çok da fazla bir şey yapılmadı aslında. Lakin savaşla birlikte yeniden geriye döndük. Enflasyon oranı epey süratli bir yükseliş yaşadı, şu an yüzde 10 civarında. Lakin taban fiyat düzeyi tıpkı ölçüde arttırılmadı, eskiyle birebir kaldı. Bundan doğan hoşnutsuzluğu hayli net hissetmeye başlıyoruz, önümüzdeki süreç epeyce kuvvetli olacak.
‘DİNİ BEŞERLER ESKİSİ KADAR KONUŞMUYOR’
yine milliyetçilik gündemine geri dönecek olursak eğer… Yunanistan’da milliyetçi bakış açısının nasıl kurgulandığını düşünüyorsunuz? Her iki ülke içinde benzerlikler görüyor musunuz?
Din konusunda tıpkı problemleri paylaşmıyoruz. Yunanistan’da bir daha de Türkiye tersi söylemi yerleştirmeyi deniyorlar. Bu manada 1821 öncesi hakkında ve İzmir’de 1922’de ne olduğunu konuşuyorlar. Olağan asla Yunanistan’ın o devirde Ankara’ya ilerlemekte olduğunu, Sakarya’da olduğunu anlatmıyor… Yalnızca bizim, 2-3 milyonu aşkın Rum nüfusun yaşadığı o bölgeleri kaybettiğimizi söylüyorlar.
Ancak bu anlatı hayli da tesirli olmuyor. Asıl tesirli olan, “Türkiye Yunanistan’dan birtakım yerleri almak istiyor” korkusu. Odaklandıkları ana nokta bu. “Türkiye bizim adalarımızı almak istiyor ve Evros’a saldırmak istiyorlar” üzere şeyler. Fakat dediğim üzere din hakkında beşerler eskisi üzere fazla konuşmuyor. Ya da daha doğrusu propaganda dine odaklanmıyor.
‘TARİHİ DEĞİŞTİRMENİN TEK YOLU’
Buna ek olarak sizce alternatif bir tahlil nasıl yaratılabilir? Son olarak neler eklemek istersiniz?
elbet değişim kolay bir müddetcin içerisinden geçmiyor. Propagandayla, insanlara doğdukları andan itibaren bir şeyler kabul ettirilmeye çalışılıyor. Örnek vermek gerekirse savaş hakkında ekseriyetle her vakit Türkiye’yi sorun ediyoruz. Ancak nasıl çözebiliriz? Müzakere ederek, her iki ülke halkların dayanışması ile…
Eğer sendikalarla, yoldaşlarla bağımız olursa hepimiz için daha güzel olacağına inanıyorum. Zira bu, tarihi değiştirmenin tek yolu. Tüm bu propagandaya, tüm yapmaya çalıştıklarına karşı bir ortaya gelmenin tek yolu. Savaşa dair her şeye karşı gelmenin tek yolu. Trajik bir durum var: Burada Yunanistan’ın biroldukça silahı bulunuyor lakin ABD ve Avrupa bunları karşılıksız mı veriyor? Olağan ki para karşılığında! Bu niçinle bizim yaşamak için paramız olmuyor. Elimizde avucumuzda ne var ise askeri harcamalara yatırıyoruz. Örneğin NATO’ya biz GSYH’mizin yüzde 2’sinden çoksını veriyoruz. Bu epeyce büyük bir sayı. Sıhhat ya da eğitime ayrılması gereken kaynaklar onun yerine silahlara gidiyor.
Türkiye’de şartların buradan daha güç olduğunu biliyorum. İktidar neredeyse hiç bir şeye müsaade etmiyor. Bizlerin Türkiye’deki yoldaşlarımızla bir arada kendi propagandamızı yapabilmemizin yolunu bulmamız gerekiyor. olağan olarak bu biçimdesi bir propaganda her iki yakadan olunca daha tesirli olacaktır. Bizim Türkiye Emekçi Partisi (TİP) ve Emek Partisi (EMEP) ile kurduğumuz bağlantının arkasında da bu var. Bunu Avrupa geneline de taşımak istiyoruz. Son periyotta bu projede güzel gidiyoruz.
NOTLAR:
[1] Panhelenik Sosyalist Hareket (Andreas Papandreu tarafınca kurulan merkez solun klâsik temsilcisi)
[2] Edirne hududundaki bölge
[3] Avrupa Birliği Üye Ülkelerinin Dış Sonlarının İdaresi için Operasyonel İşbirliği Ajansı
“Çin’den İspanya’ya, Ümit Burnu’ndan Alaska’ya kadar / her mili bahride, her kilometrede dostum ve düşmanım var. / Dostlar ki bir kez bile selâmlaşmadık / tıpkı ekmek, birebir hürriyet, birebir hasret için ölebiliriz. / Düşmanlar ki kanlarına susamışım, kanıma susamışlar. / Benim kuvvetim: / Bu büyük dünyada yalnız olmayışımdır (…)”
**
İşte bugün, dünya müthiş bir yıkımın içerisinde. Milliyetçi telaffuzlar dört bir yandan damarlarımızda akan kana atak ediyor ve siyasi söylemi tesiri altına alıyor. ötürüsıyla şirazesi kaymış bir atmosferde asıl düşmanın kim olduğunu bulmak asıl nazaranv haline geliyor.
Türkiye’de nasıl ki ‘dış güçler’ bozuk sistemin öne sürülen nedeni olarak sunuluyorsa, Yunanistan’da da Türkiye gündemi milliyetçi hisleri körükleme fonksiyonu görüyor. Hatta sol kanatta yer alan kimi partiler dahi kimi vakit bu tuzağa düşebiliyor.
Ancak âlâ haber şu ki herkes bu biçimde düşünmüyor. bir hayli sosyalist, komünist Yunanistan’daki savaş ve Türkiye gündemine karşı daha farklı ve kapsamlı bir toplumsal tahlilden yana tutum alıyor. Yunanistan’daki komünist ittifak ANTARSYA içerisinde bulunan Komünist Kurtuluş için Yeni Sol Akım (NAR) bu örgütlerden bir tanesi. NAR Merkez Komite Üyesi Pavlos Antonopoulos ile konuştuk. Yunanistan’da yaklaşan seçimleri ve Türkiye gündeminin toplumsal yankısını değerlendirdik.
Pavlos Antonopoulos
‘PARLAMENTODA KRAVATLI FAŞİSTLER VAR’
Yunanistan bu yıl daha farklı bir seçim sistemiyle sandık başına gidiyor. İkinci hatta tahminen üçüncü tıbbın olabileceği bir sistem bu. Ülkede an itibariyle nasıl bir seçim atmosferi hissediyorsunuz? Başka partilerin siyasi telaffuzlarını nasıl buluyorsunuz?
Tüm partiler kendi hareketlerini seçime hazırlıyor. Son periyotta seçim çalışmaları başladı. çabucak hemen seçimlerin tam tarihi duyurulmadı fakat baharda yapılması bekleniyor. Nisan ya da mart üzere olacağını düşünüyoruz.
İktidardaki Yeni Demokrasi (YD), hükümet kurabilmek ve mecliste çoğunluğa sahip olabilmek için kendileri açısından bu seçimlerin sıkıntı olacağını biliyor. Yeni sisteme nazaran seçimlerin birinci çeşitte bitmesi için birinci gelen partinin yaklaşık 38-40 civarı oy alması gerekiyor. YD için bu imkânsız. Başka partilerin, bilhassa de SYRIZA’nın ise hükümet kurmaya yetecek gücü yok. PASOK[1] ile bir cephe kurmayı denediler. Lakin biz her şeyin ikinci çeşitte belirginleşeceği kanısındayız.
Parlamentodaki öbür partiler içinde ise kostüm giymiş faşistleri görüyoruz. (Kostüm giymeyen Altın Şafak üzere değil…) Onlar da yaklaşık yüzde 4-5 üzere bir oy alabileceklerini düşünüyorlar. Yunanistan’da seçim barajı yüzde 3.
PASOK’a ve Yunanistan Komünist Partisi’ne (KKE) gelecek olursak eğer… KKE’nin yüzde 5-6 oranında oy alması kestirim ediliyor, limit genelde bu. PASOK da 8-9 civarında.
‘UKRAYNA SAVAŞI VE SOLDA BÖLÜNMELER’
Şimdi parlamento haricinden bahsedelim. Biz de birebir durumdayız ve birtakım cephe oluşturma denemeleri yaptık. Tüm partiler, natürel yalnızca artık değil, fakat bir süre evvel çalışmalara başladık. olağan olarak ANTARSYA’mız var. Lakin bu birliği genişletmeyi planlıyoruz. Kolay olmuyor. Bunun bir sebebi de savaş gündemi.
Parlamento haricindeki örgütlerin savaşa dair tavırlarından bahsetmek gerekirse üçe ayırabiliriz. Kimileri Rusya’dan yana, başkaları NATO ile birlikte -ama tam da değil gibi… Ne de olsa NATO’dan bahsederken ‘olumlu’ istikamette konuşmak hayli kolay bir şey değil. Lakin Rusya’ya karşılar ve bu savaşı Rusya’nın kaybetmesi gerektiğini, ‘işgalci’ olduğunu belirtiyorlar. Öbürleri ise tam zıddını savunuyor…
Üçüncü görüş ise bizim de savunduğumuz görüş: Her ikisinin de karşısında yer almak. Biz savaşı durdurmamız gerektiğini düşünüyoruz. Öncelikle epey fazla insan ölüyor, ülkeler ziyan görüyor ve adil bir savaş değil, kimse için. Yalnızca yeni cepheler isteyenler için faydalı. Asya’da Çin, Rusya, İran ve tahminen de Hindistan ile bir arada bir cephe inşa etmek istiyorlar. Her şey pek karmaşık bir biçimde. Öteki taraf da olağan ki ABD ve Avrupa ile birliği önüne koyuyor.
Biz bunun bir dünya savaşına niçiniyet verme ihtimali niçiniyle pek tehlikeli olduğunu düşünüyoruz. Zira geriye dönüş olmayacak. olağan olarak NATO, Rusya’nın hem güç bölümünde tıpkı vakitte bunun da ötesinde pazarını kaybetmesi tarafında bir baskı uyguluyor. Rusya’nın da buna karşı bir şeyler yapması gerekti ve savaş Ukrayna üzerinde başladı. Lakin en nihayetinde sorun Ukrayna ve Rusya içinde bir sorun değil.
Tüm bu karmaşık durumdan dolayı birlikte örülecek ortak bir yola ulaşmak daha da zorlaştı. Bu fazlaca büyük bir sorun. Zira daha evvel biz bu biçimdesi bir fırsata sahiptik, 20’nin üzerinde siyasi örgüt hükümete ve siyasetlerine karşı bir aradaydık. Artık ise bunu bir daha yaratmak için cephe kurma arayışındayız. Özetle bizim için durum seçimlere birlikte gidebilme manasında pek karışık duruyor.
‘TÜM KANALLARDA TÜRKİYE AKSİSİ GÜNDEMİ GÖRÜYORUZ’
Türkiye’de düzenlenecek her seçimdilk evvel Yunanistan ile kriz yaşanması neredeyse alışıldık bir hal aldı. Tıpkı şeyi Suriye gündemi için de söyleyebiliriz. Lakin bu yılı değişik kılan Yunanistan’ın da Türkiye ile yakın vakit içinderda bir seçim süreci içerisine giriyor oluşu. Sizce bu tesadüf, ülke siyasetindeki söylemi nasıl etkiledi?
Hükümet son devirde fazlaca fazla Türkiye hakkında konuşuyor. Örneğin her gün haberlerin bir kısmı kesinlikle Türkiye hakkında oluyor. Propaganda düzeneği pek kuvvetli, tüm kanallarda Türkiye gündemini görüyorsunuz. şüphesiz bu gündem Türkiye’ye karşı bir telaffuzla ele alınıyor. “Ülkemizi savunmamız gerekiyor” üzere bir anlayış ön plana çıkartılıyor.
KKE’nin de birebir yolda olduğunu söylememiz gerekiyor. Alışılmış yalnızca KKE değil, SYRIZA’dan ayrılan Halk Birliği (LE) de tıpkı biçimde. (Fransa’daki Boyun Eğmeyen Fransa’nın başkanı Jean-Luc Melenchon’un öbür bir versiyonu diyebiliriz onlar için.) LE’nin biraz milliyetçi olduğunu söylememiz gerekiyor.
Bizim bu husustaki fikrimiz Yunanistan’da fazlaca lakin epey küçük bir azınlığı temsil ediyor. Biz her iki tarafın da savaş yanlısı bir istikamete dümen kırdığı görüşündeyiz. Öncelikle yalnızca seçimler için değil, beraberinde Ege Denizi’nde hegemonya sahibi olmak için. Hatta tahminen de biraz daha geniş bir alanda, Doğu Akdeniz’de… Libya ve Kıbrıs’ta gibisi bir çekişmeye şahit oluyoruz.
Yunanistan ve Türkiye’de her iki burjuva sınıfı da bu bölgede geçerli kelamın kendine ilişkin olmasını istiyor. ötürüsıyla bizim de her ikisine karşı savaşmamız ve savaşa ya da çatışmaya yanlışsız yönelen her türlü hareketin önüne geçmemiz gerekiyor. Doğal Ukrayna’daki bir ‘savaş’ değil bu, tahminen Ege Adaları ya da Kuzey hududunda bundan birtakım ‘bölümler’ olabilir fakat.
‘SOLUN BİR KISMI TÜRKİYE TERSİ PROPAGANDAYI BENİMSEDİ’
Milliyetçilik hakkında konuşmak gerekirse daha evvel de öbür kısımlara rastlamıştık: Makedonya hakkında, Arnavutluk hakkında… Bulgaristan hariç neredeyse etraftaki tüm ülkelerle sürtüşmeler gündeme getirilmişti. Lakin son devirde konuşacakları diğer bir bahis yoktu, bu niçinle ellerinden gelen her şeyi kullandılar. Örneğin Makedonya konusunda ismi vermek istemediler, “Kuzey Makedonya” hikayesi… Ve SYRIZA, milliyetçi telaffuzla tıpkı tarafta saf tuttu. Ege Denizi probleminde, militarist niyetlerde, askeriyeye ve silahlara daha fazla bütçe ayırma konusunda… YD ile tıpkı söylemi benimsediler.
Bu gündemde KKE, Ukrayna’daki savaştan bahsederken hükümetin silahlarını Ukrayna’ya vermemesi gerektiğini, aksi takdirde Ege adalarını Türkiye’ye karşı savunmada sorun yaşayabileceğimizi’ söylemiş olduler. Doğrusunu söylemek gerekirse trajik bir yorum… Öteki partiler de tıpkı istikamette tavır aldılar. Farklı bir bakış açısını sunanlar ise yalnızca ANTARSYA ile öteki birtakım Troçkist ve Maoist örgütler. Tüm Maoistler değil, onların içerisinde de farklı yaklaşımlar var.
Biz tüm bunların karşısında yer almaya çalıştık. Protesto şovları düzenledik, basın metinleri kaleme aldık, bir epey örgütün imzasıyla duyurular yayınladık… Bizim savaşa ve Ege Denizi sıkıntısına dair pozisyonumuzu kabul eden dokuz örgütün de içerisinde yer aldığı bir cephe oluşturduk. Bu yolu takip etmeye çalıştık. olağan olarak bu noktada milletlerarası alanda Türkiye’den dostlarımızla, yoldaşlarımızla yardımlaştık. Tıpkı yolu birlikte yürümeye çalıştık. Sendikaları da savaşa karşı telaffuzun içerisine katmaya uğraş ettik.
Ancak daha evvel de söylemiş olduğim üzere bu fazlaca lakin hayli güç. Bizim kendi pozisyonumuzu söz etme fırsatımız fazla yok. Zira bizim medyaya erişimimiz yok.
‘MİLLİYETÇİLİK FAŞİZME GİDEN BİRİNCİ ADIMDIR’
Peki tek taraflı bir propaganda yağmuru altında Yunanistan’da beşerler neler düşünüyor? Savaşı bir mümkünlük olarak görüyorlar mı?
Sorun bugün başlamış bir sorun değil. Yüz yıllık bir sıkıntı bu. Beşerler, burada Yunanistan’da genel olarak Türkiye’ye karşı konumlanıyorlar. Zira okullarda daima Türkiye hakkında bir sürü şey işitiyorlar: Yunanistan’ın 400 yıl boyunca işgal altında kalması, 1821’dilk evvel nelerin yaşandığı… Okullarda bu mevzular hakkında düzenlenen bir epey yıldönümü ve anma etkinliklerimiz var. Tiyatrolarla, şiirlerle çocuklar bu hususları sahneliyor…
Bazı beşerler bunu kabul ediyor. Fakat alışılmış ki herkes değil, bunun da altını değerle vurgulamalıyız. Çoklukla sol bölümden ve KKE’den gelenler Türkiye’ye karşı değiller. Yalnızca Türkiye hükümetine, AKP’ye karşı konumlanıyorlar.
Bazı açılardan Türkiye’den çok farklı bir durum aslında. Kendi adıma ben Türkiye’deyken direkt Yunanistan’a karşı konuşan kimseye rastlamadım. Lakin burada “Onlar her vakit bize karşılar” üzere şeyler söyleniyor…
Tabii ki şunun şuurundayız, milliyetçilik insanları bir ortaya getirmenin ve seçimler için bir şeyler hazırlamanın bir yolu. Lakin yalnızca bu değil: Faşizme de yardım ediyor. Milliyetçilik, faşizme giden yolda atılan birinci adımdır. Ve Yunanistan’da hükümet bunu ziyadesiyle kullanıyor. Umut ediyoruz ki seçimlerden daha sonra birtakım şeyler değişir. Lakin görünen o ki bizi fazlaca parlak bir sonuç beklemiyor. Tahminen yalnızca berbatın iyisi…
‘MİLLİYETÇİLİK DOĞUŞTAN GELMİYOR’
Sizin de gördüğünüz üzere burada üzerimize büyük bir sorumluluk düşüyor. Tüm bu aktörlere karşı savaşmamız gerekiyor. Lakin biz yine tekrar deneyeceğiz.
Aslında beşerler propaganda tarafınca yönlendiriliyor. çok sert, durmaksızın işletilen bir propaganda… Lakin insanların her vakit tıpkı biçimde reaksiyon vermediğini görüyoruz. Örnek vermek gerekirse büyük felaketler, tıpkı 1999’da Türkiye’de meydana gelen zelzele üzere. İnsanlara bu sarsıntı epey dokundu, epey etkilendiler ve Türkiye hakkında konuşabilmenin farklı bir yolunu gördüler. O niçinle insanların Türkiye halkına karşı doğuştan gelen, özünde var olan bir bakışa sahip olabileceklerine inanmıyorum. Şahit olduğumuz şey, durmaksızın maruz kalınan propagandanın bir eseri.
Mülteciler de kıymetli bir gündem. 2015’te buradan milyonlarca mülteci geçti. İnsanların büyük bir çoğunluğu onlardan yana hal aldı, yardım ettiler. Bizim bu bahis kapsamında kurduğumuz bir örgütümüz var ve herkes dahil olmak istedi. Doğal ki iki yıl daha sonra AB ile Türkiye içinde yapılan muahededen daha sonra işler değişti. Zira sonları kapattılar ve mültecilere karşı bir propaganda başladı. Ya da Türkiyeli mülteciler örneğin. Buradaki beşerler onları kabul etti. İnsanları bir şeye karşı olmaya ikna etmek fazlaca kolay değil. Yalnızca propaganda yoluyla mümkün olabiliyor.
‘ASKERİLEŞME İNSANLARIN ‘TEHİDİT ALTINDA’ HİSSETMESİNE niye OLUYOR’
SYRIZA’nın milliyetçi telaffuzları benimsemesi ile YD’nin tıpkı telaffuzları kullanımı içinde bir üslup farkı var mı sizce?
Örneğin SYRIZA hükümetteyken İsrail ile kontaklar kurdu. Filistinlileri rastgele bir yardımdan mahrum bıraktılar. hem de daha farklı bir niyet benimsediler ve bunu ‘sol’ bir imgeyle yansıtmaya çalıştılar. elbette sol örgütler SYRIZA’nın ne yapmaya çalıştığının ve sol ile olan arasının farkındaydı, burjuva sınıfının partilerinden bir oburu sadece! Onlardan hiç bir beklentimiz yok.
Peki bugün Türkiye hududa yakın yerlerde yaşayanlar tıpkı gündemi daha farklı hissediyor mu?
Sınıra yakın yerlerde yaşayan beşerler için her şey olağan olarak eskisi üzere değil. Örneğin Evros[2]… Bu bölgeler ağır bir biçimde silahlandırılıyor. Askeri faaliyetler artıyor. Türkiye gündemi ile mülteci gündemi bu insanları da değiştirdi. Evvelce mültecileri buyur edenler şimdilerde pek olumsuz bir yaklaşıma sahipler. Bunun askerileşme ile önemli bir bağı var. Zira bir bölgenin silahlandırılmasıyla bir arada insanların kendilerini ‘tehlike altında’ hissetmesi sağlanıyor.
‘MÜLTECİLERLE BAĞ KURMAMIZI İSTEMİYORLAR’
Bu manada her ne kadar siz destekliyor olmasanız da NATO ya da AB üzere büyük çaplı tertiplerin Yunanistan’ı yalnız bıraktığını düşünüyor musunuz? Örneğin iktisat ve mülteci gündeminde. En nihayetinde Yunanistan bu örgütlerle resmi bir bağa sahip. Sizce bu biçimdesi bir yalnızlık popülist telaffuzun de işine gelmiş olabilir mi?
Hiç yardım etmediler diyemem. Lakin mali yardımı kendi istedikleri yerlere yaptılar. Örneğin Frontex’i[3] ele alalım. Ege Denizi’ndeki huduttan Evros’a kadar çizilen hudut için kâfi mali kaynağı sağladılar. Kamplar için de o denli. Yunanistan’da birinci defa mülteciler için kamplar inşa edildi, tıpkı II. Dünya Savaşı sırasında ve öncesinde Almanya’da olduğu üzere… Üstelik SYRIZA da içerisindeydi, bunu onlar başlattı. olağan olarak AB’nin talimatları doğrultusunda… Daha öncesinde burada herkes dilediği yerde kalabiliyordu. İş bulup bir şeyler yapabiliyordu. Artık bu kampları dışarıya kapattılar. İçeriye giremiyoruz, hükümetten alınan özel müsaadeye sahip olmamız gerekiyor. Mültecilerle ve göçmenlerle bağ kurmamızı istemiyorlar. Bildiğiniz üzere bilhassa Almanya Yunanistan’a yardım etmedi. Memorandum üzere süreçlerde beşerler bunun farkında.
Bugün düşük fiyatlar ve geçim külfeti epey büyük bir sorun teşkil ediyor. Bilhassa de enflasyon. Başta buna bir istikrar oluşturulmaya çalışıldı. Çok da fazla bir şey yapılmadı aslında. Lakin savaşla birlikte yeniden geriye döndük. Enflasyon oranı epey süratli bir yükseliş yaşadı, şu an yüzde 10 civarında. Lakin taban fiyat düzeyi tıpkı ölçüde arttırılmadı, eskiyle birebir kaldı. Bundan doğan hoşnutsuzluğu hayli net hissetmeye başlıyoruz, önümüzdeki süreç epeyce kuvvetli olacak.
‘DİNİ BEŞERLER ESKİSİ KADAR KONUŞMUYOR’
yine milliyetçilik gündemine geri dönecek olursak eğer… Yunanistan’da milliyetçi bakış açısının nasıl kurgulandığını düşünüyorsunuz? Her iki ülke içinde benzerlikler görüyor musunuz?
Din konusunda tıpkı problemleri paylaşmıyoruz. Yunanistan’da bir daha de Türkiye tersi söylemi yerleştirmeyi deniyorlar. Bu manada 1821 öncesi hakkında ve İzmir’de 1922’de ne olduğunu konuşuyorlar. Olağan asla Yunanistan’ın o devirde Ankara’ya ilerlemekte olduğunu, Sakarya’da olduğunu anlatmıyor… Yalnızca bizim, 2-3 milyonu aşkın Rum nüfusun yaşadığı o bölgeleri kaybettiğimizi söylüyorlar.
Ancak bu anlatı hayli da tesirli olmuyor. Asıl tesirli olan, “Türkiye Yunanistan’dan birtakım yerleri almak istiyor” korkusu. Odaklandıkları ana nokta bu. “Türkiye bizim adalarımızı almak istiyor ve Evros’a saldırmak istiyorlar” üzere şeyler. Fakat dediğim üzere din hakkında beşerler eskisi üzere fazla konuşmuyor. Ya da daha doğrusu propaganda dine odaklanmıyor.
‘TARİHİ DEĞİŞTİRMENİN TEK YOLU’
Buna ek olarak sizce alternatif bir tahlil nasıl yaratılabilir? Son olarak neler eklemek istersiniz?
elbet değişim kolay bir müddetcin içerisinden geçmiyor. Propagandayla, insanlara doğdukları andan itibaren bir şeyler kabul ettirilmeye çalışılıyor. Örnek vermek gerekirse savaş hakkında ekseriyetle her vakit Türkiye’yi sorun ediyoruz. Ancak nasıl çözebiliriz? Müzakere ederek, her iki ülke halkların dayanışması ile…
Eğer sendikalarla, yoldaşlarla bağımız olursa hepimiz için daha güzel olacağına inanıyorum. Zira bu, tarihi değiştirmenin tek yolu. Tüm bu propagandaya, tüm yapmaya çalıştıklarına karşı bir ortaya gelmenin tek yolu. Savaşa dair her şeye karşı gelmenin tek yolu. Trajik bir durum var: Burada Yunanistan’ın biroldukça silahı bulunuyor lakin ABD ve Avrupa bunları karşılıksız mı veriyor? Olağan ki para karşılığında! Bu niçinle bizim yaşamak için paramız olmuyor. Elimizde avucumuzda ne var ise askeri harcamalara yatırıyoruz. Örneğin NATO’ya biz GSYH’mizin yüzde 2’sinden çoksını veriyoruz. Bu epeyce büyük bir sayı. Sıhhat ya da eğitime ayrılması gereken kaynaklar onun yerine silahlara gidiyor.
Türkiye’de şartların buradan daha güç olduğunu biliyorum. İktidar neredeyse hiç bir şeye müsaade etmiyor. Bizlerin Türkiye’deki yoldaşlarımızla bir arada kendi propagandamızı yapabilmemizin yolunu bulmamız gerekiyor. olağan olarak bu biçimdesi bir propaganda her iki yakadan olunca daha tesirli olacaktır. Bizim Türkiye Emekçi Partisi (TİP) ve Emek Partisi (EMEP) ile kurduğumuz bağlantının arkasında da bu var. Bunu Avrupa geneline de taşımak istiyoruz. Son periyotta bu projede güzel gidiyoruz.
NOTLAR:
[1] Panhelenik Sosyalist Hareket (Andreas Papandreu tarafınca kurulan merkez solun klâsik temsilcisi)
[2] Edirne hududundaki bölge
[3] Avrupa Birliği Üye Ülkelerinin Dış Sonlarının İdaresi için Operasyonel İşbirliği Ajansı